Να ρίξουμε το βλέμμα πίσω για να δούμε το πανόραμα: Η ιστορία από το 1817 στο 2017

Δημοσιεύθηκε: 06/04/2017 11:25 Τελευταία Ενημέρωση: 06/04/2017 11:25 Από: Tachydromos

Του Γεώργιου Πουκαμισά*

Το 2021, συμπληρώνονται διακόσια χρόνια από την έναρξη του Αγώνα της Ανεξαρτησίας.

Είθε το 2021 να βρει το λαό μας, και το κράτος που στήσαμε με ποταμούς αιμάτων, σε καλύτερη κατάσταση από σήμερα, να είναι πυλώνας ασφάλειας και σταθερότητας στην Αν. Μεσόγειο, καταφύγιο και ορμητήριο / έπαλξη των απανταχού Ελλήνων.

Η Εταιρεία δεν είχε σημειώσει την εκπληκτική ανάπτυξη που έλαβε από τα τέλη του 1817 και ύστερα.

Στην Βιέννη, ο «Λόγιος Ερμής», γέννημα πρωτοβουλίας του Μητροπολίτη Ιγνάτιου από το Βουκουρέστι και του Αδαμάντιου Κοραή από το Παρίσι, και τρόπον τινά όργανο της Δακο-γραικικής Φιλολογικής Εταιρείας του Βουκουρεστίου, συνέχιζε κανονικά την έκδοσή του. Ήταν το κατ’εξοχήν εργαλείο πνευματικής καλλιέργειας, εθνικής αφύπνισης και διασύνδεσης των ελληνικών κοινοτήτων, κυρίως της Διασποράς. Ήταν το περιοδικό δικτύωσης των ανήσυχων Ρωμαίων / Ελλήνων. Ο Άνθιμος Γαζής είχε μόλις παραδώσει την διεύθυνση του «Λογίου Ερμή» στον Θεόκλητο Φαρμακίδη και είχε μέσω Οδησσού επιστρέψει στον γενέθλιο τόπο του Πηλίου.

Στην Βλαχία ηγεμόνευε ο Ιωάννης Καρατζάς και στην Μολδαβία (Ιάσιο) ο Σκαρλάτος Καλλιμάχης, ενώ στο Κίεβο ζούσε η χήρα του Κωνσταντίνου Υψηλάντη, μητέρα του Αλεξάνδρου και των άλλων Υψηλαντών, Ελισάβετ με την πολυμελή οικογένειά της. Στο Βουκουρέστι και το Ιάσιο, υπηρετούσαν ως γραμματείς των εκεί ηγεμόνων, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και ο Θεόδωρος Νέγρης, αντιστοίχως. Στην Κύπρο, μετά πολυετή θητεία στο Ιάσιο, Αρχιεπίσκοπος ήταν ήδη ο κατόπιν εθνομάρτυς Κυπριανός, ο Γρηγόριος πρώην πατριάρχης Γρηγόριος Ε’, διατελούσε εξόριστος στην Μονή Ιβήρων, στο Άγιο Ορος, ενώ ο Μητροπολίτης Ιγνάτιος, πρώην πλέον Ουγγροβλαχίας, παρεπιδημούσε στην Πίζα.

Στην Οδησσό ο Νικόλαος Σκουφάς μυούσε στην Φιλική, τον οπλαρχηγό Ιωάννη Φαρμάκη, ενώ ο πολυπράγμων νεαρός Ιθακήσιος Νικόλαος Γαλάτης διέτρεχε τις ηγεμονίες εξακοντίζοντας τον αριθμό των μελών της Εταιρείας.

Ο Κοραής, πόλος των προοδευτικών και φιλελεύθερων, αλλά και γαλλοφίλων Ελλήνων, συνέχιζε τις εκδόσεις της φιλολογικής σειράς αρχαίων συγγραφέων «Ελληνική Βιβλιοθήκη», με χορηγία κυρίως των εγκατεστημένων στην Μόσχα και στη Νίζνα Ζωσιμάδων αδελφών. Ο Ιωάννης Βαρβάκης, ο βασικός χρηματοδότης της Φιλικής, είχε μόλις εγκατασταθεί στο Ταϊγάνιον της Αζοφικής, ενώ την ίδια χρονιά, 1817, ο Μάνθος Ριζάρης, επίσης εγκατεστημένος στην Μόσχα, μυήθηκε στην Φιλική και λίγο αργότερα ενίσχυσε οικονομικά τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Στην Αυστρία, ο εκ Μοσχοπόλεως Σίμων Σίνας ο πρεσβύτερος, είχε εξελιχθεί στο σπουδαιότερο τραπεζίτη του ουγγρικού τμήματος της αυτοκρατορίας των Αψβούργων.

Στην κυρίως Ελλάδα, ο Αλή Πασάς, ήδη σε δυσμένεια, δεσπόζει στην Ήπειρο, περιβαλλόμενος από τους Ιωάννη Κωλέττη, ιατρό στην αυλή του, Οδυσσέα Ανδρούτσο, Γεώργιο Καραϊσκάκη, Αθανάσιο Διάκο. Οι σουλιώτικες πατριές, φεύγοντες τον Αλή, έχουν βρει καταφύγιο στην Κέρκυρα και τα άλλα Ιόνια νησιά.

Ενδιαφέρει να ρίξουμε το βλέμμα 200 χρόνια πίσω να δούμε το πανόραμα του τότε Γένους, το 1817. Που βρισκόμαστε, με τι καταγινόμαστε; Στην Ευρώπη κυριαρχούσε η Ιερά Συμμαχία. Φιλελεύθερη πνοή καταπνιγόταν.

Τις τύχες των δικών μας, διαφέντευε από τον Βόσπορο ο Σουλτάνος Μαχμούτ ο Β’. Στην Αγία Πετρούπολη ο Τσάρος Αλέξανδρος Α’ αισθανόταν εγγυητής της ευρωπαϊκής τάξεως, και στην Βιέννη, ο Αυστριακός καγκελάριος Μέττερνιχ, δρούσε ως ο αμαξηλάτης αυτής της μετα-ναπολεόντειας Ευρώπης. Ο Λόρδος Βύρων ταξίδευε μεταξύ Ρώμης-Βενετίας και έγραφε το ποίημα Child Harold.

Στα καθ’ημάς εξείχαν, θέσει ο Οικουμενικός Πατριάρχης, τότε ο Κύριλλος ΣΤ’ Αδριανουπολίτης, από το Παρίσι ως πνευματικός ταγός ο Αδαμάντιος Κοραής, και στην Ρωσία, ως συνυπουργός Εξωτερικών ο Κορφιάτης Ιωάννης Καποδίστριας.

Όμως μια μυστική δύναμη είχε αρχίσει να κάνει αισθητή την παρουσία της, η Φιλική Εταιρεία, της οποίας έδρα ήταν ακόμη η Οδησσός. Ο Νικόλαος Σκουφάς ζούσε εκεί, ο Αθανάσιος Τσακάλωφ ήταν στην Μόσχα, ο Εμμανουήλ Ξάνθος στην Κωνσταντινούπολη.

Στην Μάνη, ήταν ήδη Μπέης από το 1814, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης, ενώ ο κορυφαίος πρόκριτος της Ύδρας, ήταν ο Λάζαρος Κουντουριώτης. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, εξάλλου, προσποιόταν τον αδιάφορο αξιωματικό του αγγλικού στρατού στην Ζάκυνθο.

Το 1817 έγιναν Φιλικοί, μεταξύ άλλων, ο Χριστόφορος Περραιβός, ο Θεόφιλος Καϊρης, που δίδασκε στην Σχολή των Κυδωνιών, ο Γεωργάκης Ολύμπιος. Συνδετικός κρίκος των διασπορικών Ελλήνων ήταν πάντοτε ο Λόγιος Ερμής, ενώ στην Αυθεντική Ακαδημία του Βουκουρεστίου σχολαρχούσε ο Νεόφυτος Δούκας, και δίδασκε ο Βενιαμίν ο Λέσβιος. Στην Χίο και στην Σμύρνη, διέπρεπαν σε ανταγωνιστικές σχέσεις μεταξύ τους, οι Νεόφυτος Βάμβας, Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος, Κωνσταντίνος Οικονόμος, εξ Οικονόμων, και Κωνσταντίνος Κούμας. Στην Εμπορική σχολή Οδησσού, αναλάμβανε καθήκοντα ο Γεώργιος Γεννάδιος, ενώ πίσω στα Ιωάννινα, ο Αθανάσιος Ψαλίδας παρέμενε σεβαστή αξία.

Την ίδια χρονιά, 1817, ο Δανιήλ Φιλιππίδης, δημοσίευε στην Λειψία, το πρωτοποριακό για την εποχή έργο του «Απόπειρα Αναλύσεως του Νοουμένου», ενώ ο εξάδελφος του Γρηγόριος Κωνσταντάς, αναβάθμιζε την Σχολή των Μηλεών στο Πήλιο. Πάλι στα Γιάννινα, ο Ιωάννης Βηλαράς, επίσης γιατρός κοντά στον Αλήπασα, έγραφε ποίηση, ενώ ο ομότεχνός του Αθανάσιος Χριστόπουλος, υπηρετούσε ως αρχιδικαστής στο Βουκουρέστι, κοντά στον ηγεμόνα Ιωάννη Καρατζά.

Τέλος, ο Ιωάννης Καποδίστριας υποχρεούμενος και από την θέση του να παρακολουθεί τα της Φιλικής Εταιρείας, με εύθραυστη υγεία, αφού μόλις είχε χειρισθεί την λεπτή υπόθεση Γαλάτη, έχοντας πάρει άδεια από τον Τσάρο, πέρασε χάριν θεραπείας μεγάλο μέρος του 1817, στην αυστριακή λουτρόπολη Karlsbad, στην Βοημία!

Σας έδωσα μια συνοπτική / πανοραμική εικόνα, για τα έργα και τις ημέρες των προγόνων μας το 1817, στο κλίμα της εποχής, όταν, πιστοί στην ορθόδοξη κληρονομιά τους, αλλά δεκτικοί στα μηνύματα του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης, μεταβάλλονταν με γρήγορους ρυθμούς από παραδοσιακούς Ρωμιούς, σε διεκδικητικούς Έλληνες!

Εταίρος της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας

Πηγή:mignatiou.com

Κοινοποίηση

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ

Live Stream

Coming Soon