Αφιέρωμα στις οικολογικές συνέπειες απ’ την εντατική εκμετάλλευση των υδάτων του Αώου, στο κάτω μέρος του ρου του που αφορά στην αλβανική επικράτεια, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, φιλοξένησε προ ημερών το έγκυρο γερμανικό περιοδικό Spiegel. Στην ουσία μέσα από ένα επιτόπιο ρεπορτάζ και σχετικό βίντεο - ντοκιμαντέρ απ’ τη μια παρουσιάζοντας το καταπληκτικό φυσικό κάλος της 270χλμ Κοιλάδας του Αώου και απ’ την άλλη προβάλλοντας απόψεις κορυφαίων γερμανών και αυστριακών επιστημόνων για το τι μέλει γενέσθαι στο οικοσύστημα εφόσον επιτραπούν τα φράγματα στο Ποτζέμ και άλλα σημεία στο κάτω ρου του ποταμού, σχεδόν 50χλμ απ’ την εκβολή του στην Αδριατική.
Οι Friesdriech Schiemer και Paul Meulenbroek, καθηγητές βιολογίας, ειδικοί του Ινστιτούτου Υδροβιολογία και Διαχείρισης Υδάτινων Οικοσυστημάτων της Βιέννης, ταξίδεψαν από ευαισθησία και τεκμηριώνουν τις καταστροφές που θα υποστεί το σύνολο του οικοσυστήματος της Βιόσας απ’ την προβλεπόμενη εκμετάλλευση για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας απ’ την τουρκικών συμφερόντων κοινοπραξία Kovlu Energji που έχει κερδίσει το σχετικό διαγωνισμό αντιπαροχής που είχε προκηρύξει η Αλβανική κυβέρνηση.
Δύο οργανώσεις με τη συμμετοχή αλβανών οικολόγων και ευρωπαίων ακτιβιστών όχι απλώς αντιτίθενται στα σχεδιαζόμενα έργα στον Αώο αλλά έχουν επιδοθεί σε αγώνες ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης ώστε να υποχρεωθεί η κυβέρνηση στην ακύρωση των προκαταρκτικών συμφωνιών και γενικά των σχεδίων για φράγματα στον Αώο. Η River watch και Eco Albania προσπαθούν να προλάβουν εξελίξεις και τετελεσμένα προ της εντάξεως της Αλβανίας στην ΕΕ οπότε και θα προβλέπονται πολύ πιο αυστηροί κανόνες στην εκμετάλλευση των υδάτινων πόρων και αυστηρότερη πρόβλεψη για τις συνέπειες στα οικοσυστήματα απ’ τη διακοπή της ροής με φράγματα ή απ’ την αλλαγή στο ρουν των υδάτων.
Βέβαια οι ειδικοί και στο δημοσίευμα της Spiegel αναφέρουν ότι και η αλβανική νομοθεσία προβλέπει την προκαταρκτική μελέτη για την περιβαλλοντολογική επιβάρυνση και τις συνέπειες αλλά η Τουρκική εταιρία προσκόμισε στις αρχές μια σχετική από γραφείο των Τιράνων που στην ουσία ήταν Έκθεση γεμάτη copy paste.
Οι γερμανοί ειδικοί επισημαίνουν ότι ο Αώος είναι ίσως το τελευταίο ποτάμι στην Ευρώπη που διατηρεί την φυσική του ακεραιότητα διερχόμενη μακριά από βιομηχανικές περιοχές ή από γεωργικές εκμεταλλεύσεις εντατικής καλλιέργειας που επιβαρύνουν με τα φυτοφάρμακα ή τα λιπάσματα. Παραδεχόμενοι λάθη που έγιναν στις δικές τους χώρες δεκαετίες πριν όταν έλειπε η σχετική γνώση για τις συνέπειες στα είδη της πανίδας και χλωρίδας, προειδοποιούν ότι δεν θα πρέπει να προχωρήσουν τα έργα στον Αώο και θα υπάρξει οικονομικό μακροπρόθεσμο αντιστάθμισμα απ’ τη προσφορά στον οικολογικό τουρισμό και τα αθλήματα του νερού. Έτσι η ωφέλεια για τις τοπικές κοινωνίες θα είναι πιο άμεσο στον τομέα της απασχόλησης και χωρίς καμιά περιβαλλοντολογική επιβάρυνση.
Τέλος να αναφερθεί ότι προ ετών και το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Τμήμα Βιολογίας, σε συνεργασία με το Ίδρυμα «Πνοή Αγάπης» είχε κάνει σχετικό οικολογικό πρόγραμμα στον Αώο. Οι επιστήμονες είχαν τότε καταλήξει ότι πρόκειται για ένα απ’ τα πέντε πιο καθαρά και οικολογικά ποτάμια της Ευρώπης. Είχαν διαπιστώσει τον πλούτο της υδάτινης χλωρίδας του σε σπάνια είδη ψαριών του γλυκού νερού και μέσα από δράσεις με νέους επιδίωξαν να καταστίσουν την κοινωνία πιο ευαίσθητη σε ότι αφορά την προστασία του ποταμιού και της γύρω απ’ αυτό περιοχής.
