του Σταύρου Λυγερού –
Αν και οι Αμερικανοί δεν θέλουν να χάσουν την Τουρκία, έχουν πλέον πεισθεί πως με τον Ερντογάν στο τιμόνι της γειτονικής χώρας δεν πρόκειται οι διμερείς σχέσεις να επανέλθουν σε ανεκτό για την Ουάσιγκτον σημείο. Το ίδιο ισχύει και για τους Ευρωπαίους. Αν και τυπικώς δεν έχει αλλάξει τίποτα, ουσιαστικά η Δύση επιδίδεται ολοένα και περισσότερο σε μία τακτική πλαγιοκοπήσεων, οι οποία έχει στόχο την αποσταθεροποίηση του νεοοθωμανικού καθεστώτος και ειδικότερα την πολιτική εξουδετέρωση του ίδιου του Τούρκου προέδρου. Είναι ενδεικτικό ότι η αμερικανική Δικαιοσύνη άσκησε διώξεις εναντίον σωματοφυλάκων του για το επεισόδιο που είχαν προκαλέσει με διαδηλωτές κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στον Λευκό Οίκο. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι άσκησαν δίωξη εναντίον του πρώην Τούρκου υπουργού Οικονομικών Τζαφέρ Τσαγαλγιάν και του πρώην προέδρου της τουρκικής τράπεζας Halkbank Σουλεϊμάν Ασλάν για την υπόθεση λαθρεμπορίου με το Ιράν του Ιρανοαζέρου επιχειρηματία Ριζά Ζαράμπ, στον οποίο το καθεστώς έχει δώσει την τουρκική ιθαγένεια.
Δεν πρόκειται για απλή υπόθεση. Οι Αμερικανοί στηρίζονται σε πόρισμα Τούρκων εισαγγελέων (διασυνδεδεμένων με την Αδελφότητα Γκιουλέν), το οποίο κατονομάζει τον ίδιο τον Ερντογάν σαν «αρχηγό εγκληματικής οργάνωσης » και εμπλέκει και άλλους πρώην υπουργούς του.
Στην αγκαλιά της Ρωσίας
Αντιδρώντας στα πλήγματα που δέχεται, ο Τούρκος πρόεδρος πέφτει ακόμα πιο βαθιά στην αγκαλιά της Ρωσίας και εν μέρει της Κίνας, προσδοκώντας να βρει εκεί τα ερείσματα για να εξισορροπήσει τις δυτικές πιέσεις. Στο πλαίσιο αυτό, εγγράφεται και η συμφωνία για την αγορά του προηγμένου ρωσικού αντιαεροπορικού πυραυλικού συστήματος S-400.
Οι αντιδράσεις και στην Ουάσιγκτον και στο ΝΑΤΟ και σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες γι’ αυτή τη συμφωνία καταδεικνύουν πως η απόσταση που χωρίζει την Τουρκία από τη Δύση συνεχώς μεγαλώνει. Η επιθετική ρητορική του Ερντογάν εναντίον χωρών-μελών της ΕΕ με αφορμή την απαγόρευση προεκλογικών συγκεντρώσεων εν όψει του τουρκικού δημοψηφίσματος (Απρίλιος 2017) έχει, άλλωστε, καταστήσει αγεφύρωτο το χάσμα και στις στενά ευρωτουρκικές σχέσεις.
Ειδικά οι σχέσεις Βερολίνου-Άγκυρας έχουν φθάσει στο ναδίρ. Ο Τούρκος πρόεδρος κατηγορεί τη γερμανική πολιτική ηγεσία για «ναζιστικές πρακτικές » και έχει καλέσει τους πολυάριθμους Τούρκους μετανάστες να μην ψηφίσουν Χριστιανοδημοκράτες και Σοσιαλδημοκράτες. Δεν έμεινε, άλλωστε, μόνο στα λόγια. Οι τουρκικές αρχές είχαν απαγορεύσει τη μετάβαση Γερμανών βουλευτών να επισκεφθούν το γερμανικό στρατιωτικό απόσπασμα που έδρευε στη βάση του Ιντσιρλίκ και κάθε τόσο συλλαμβάνουν αυθαιρέτως Γερμανούς πολίτες με διάφορες κατηγορίες.
Μετά από αποτυχημένες προσπάθειες να γεφυρώσει το χάσμα, το Βερολίνο πέρασε στην αντεπίθεση. Ανακοίνωσε την πρόθεσή του να σταματήσει τις ήδη πρακτικά παγωμένες ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την ΕΕ. Η Μέρκελ ενημέρωσε σχετικά τον Γιούνκερ και ήδη έχει καταγραφεί και επισήμως η θέση πως «οι ενέργειες των τουρκικών αρχών καθιστούν αδύνατον η Τουρκία να γίνει μέλος της ΕΕ ». Βλέπουν αλλιώς την Ελλάδα
Τι σημαίνουν όλα τα παραπάνω για την εθνική ασφάλεια της Ελλάδας; Όπως προαναφέραμε, τυπικά δεν έχει αλλάξει τίποτα. Στην πραγματικότητα, όμως, έχει αλλάξει ο τρόπος, με τον οποίο οι δυτικοί βλέπουν πλέον την Τουρκία. Κι αυτό αλλάζει τον τρόπο που βλέπουν και την Ελλάδα. Αυτό ισχύει κυρίως για τους Αμερικανούς, οι οποίοι έχουν πιο σφαιρική ματιά και όχι τη στενά οικονομίστικη ματιά της ΕΕ.
Η δια της διολισθήσεως απομάκρυνση της Τουρκίας από τη Δύση καθιστά την Ελλάδα χώρα πρώτης γραμμής. Με άλλα λόγια, το γεωπολιτικό σύνορο της Δύσης προς Ανατολάς μετατοπίζεται ατύπως στο Αιγαίο. Η Τουρκία παραμένει, βεβαίως, χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά ατύπως μετατρέπεται σε μία γεωπολιτικά «γκρίζα» περιοχή.
Αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ αρχίζουν να αντιμετωπίζουν την Ελλάδα όχι αποκλειστικά ως μια τυπική χώρα-μέλος της ΕΕ, αλλά ως χώρα με ξεχωριστή γεωπολιτική σημασία. Αυτό φάνηκε από τα τελευταία χρόνια της θητείας του Ομπάμα. Οι Αμερικανοί δεν θέλουν να σπάσει ο ελληνικός κρίκος που αποδεικνύεται ολοένα και πιο σημαντικός για το δυτικό σύστημα ασφαλείας.
Ο ελληνικός κρίκος
Τα τρία μέτωπα που απασχολούν την αμερικανική εξωτερική πολιτική είναι το μέτωπο έναντι της Ρωσίας και της Κίνας, οι ευρωαμερικανικές σχέσεις και η Μέση Ανατολή. Το δεύτερο και το τρίτο μέτωπο τα συνδέει κατά μία έννοια ο κρίκος Ελλάδα. Πολύ περισσότερο τώρα που η Τουρκία του Ερντογάν διολισθαίνει απομακρυνόμενη από τη Δύση.
Οι εξελίξεις αυτές αναβαθμίζουν ποιοτικά τη σημασία της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή. Η ύπαρξη των δύο τριγώνων (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ και Ελλάδα-Κύπρος-Αίγυπτος) συμβάλει σ’ αυτό. Υπενθυμίζουμε ότι ο πρόεδρος Τράμπ έχει ρητά πει ότι θεωρεί το Ισραήλ και την Αίγυπτο βασικούς παίκτες στην περιοχή.
Με άλλα λόγια, υπάρχουν οι υποδοχές για να αναπτυχθεί ένας γεωπολιτικός ρόλος για την Ελλάδα, ο οποίος θα έχει τις ευλογίες της Ουάσινγκτον και εκ των πραγμάτων θα επηρεάσει και τη στάση της Ευρωζώνης. Στην ιστορία οι ευκαιρίες είναι λίγες και για να αξιοποιηθούν απαιτείται υψηλού επιπέδου επεξεργασμένη στρατηγική.
https://slpress.gr/
