Στις 24 Αυγούστου (από τις 23 Αυγούστου το βράδυ) η Ορθόδοξη Εκκλησία προβαίνει σε εορτασμούς μνημονεύοντας τον Ιερομάρτυρα Κοσμά του Κολικόντασι (Κοσμάς ο Αιτωλός όπως αναγνωρίζεται ευρύτερα).
Η παραμονή των εορτασμών, στις 23 Αυγούστου 2018, ήταν ιδιαίτερα ξεχωριστή. Ο Εσπερινός τελέστηκε στις όχθες του ποταμού Σέμαν, πλησίον του χωριού Μουγιάλι, στο σημείο όπου στις 24 Αυγούστου 1779, μαρτύρησε με απαγχονισμό ο Άγιος Κοσμάς. Προηγήθηκε η ανύψωση ξύλινου μεγαλόσταυρου για τη μνημόνευση αυτής της μαρτυρίας. Μαζί με δεκάδες πιστούς, κυρίως νέους, στην ακολουθία και στην ανύψωση του σταυρού συμμετείχε και ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και Πάσης Αλβανίας, Αναστάσιος, ο Μητροπολίτης Απολλωνίας και Φίερι, Νικόλαος και κληρικοί της Μητρόπολης αυτής. Στο τέλος, ο Αρχιεπίσκοπος μίλησε στους συμμετέχοντες για τη βαρύτητα του έργου του Αγίου Κοσμά και τα μηνύματα που μεταφέρει.
Η τιμές αγίου προς τον Άγιο Κοσμά ξεκίνησαν από τον ΧVIII αιώνα, σε όλες εκείνες τις περιοχές όπου Εκείνος έχει συνεισφέρει ιδιαίτερα για την αφύπνιση της καταπιεσμένης από τη μακρόχρονη οθωμανική νύχτα συνειδήσεως των ορθοδόξων, φρενάροντας αισθητά τη διάδοση του εξισλαμισμού σ’ αυτές τις περιοχές. Μαρτυρία αυτού του γεγονότος είναι η ίδια η συνείδηση του ορθοδόξου αλβανικού λαού, οι νωπογραφίες και οι εικόνες, οι εκκλησιαστική ακολουθία αφιερωμένη στον Άγιο Κοσμά.
Απόδειξη των τιμών προς τον Άγιο Κοσμά πριν το 1961, οπότε κηρύχτηκε επισήμως Ἀγιος, μεταξύ των άλλων, είναι και τα όσα έχουν γράψει δυο από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της Εκκλησίας μας: ο Σεβασμιότατος Θεοφάν Νόλι και ο πρώτος κανονικός Αρχιεπίσκοπος, ο Μακαριώτατος, Χριστόφορος Κίσης.
Η Μονή του Αγίου Κοσμά κτίστηκε μερίμνης του Αλί Πασά του Τεπελενλή (1814-1815). Κατά τη διάρκεια του ΧΧ αιώνα καταστράφηκε μερικώς από τις πλημύρες του ποταμού Σέμαν. Μετά το 1995 ανακατασκευάστηκε πλήρως με τη μέριμνα και τα κονδύλια που εξασφάλισε ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος. Οι εργασίες εκχωμάτωσης κι απομάκρυνσης των χωμάτων έφεραν στο φως τον τάφο του Αγίου με τοιχογραφία εκείνης της εποχής, δυο αιώνων πριν, καθώς κι άλλα στοιχεία αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος, που είχαν καλυφθεί από τις επιχωματώσεις που προκάλεσαν οι πλημύρες του ποταμού Σέμαν.
