Υφίσταται μια μανία στο πιο φτωχό κράτος της Ευρώπης (τόσο σε ότι αφορά στο ανά κεφαλή εισόδημα όσο και στα μεγέθη του προϋπολογισμού) να εστιάσει σε ορισμένα μεγαλεπήβολα σχέδια σε πρώτη όψη, αλλά που στο περιεχόμενο τους είναι κενά, υπό το πρίσμα του τι πρόκειται να επιφέρουν μακροπρόθεσμα στην οικονομία.
18 Αυγούστου, 2019
Η Αλβανία, μια χώρα με απέραντες φυσικές και υδάτινες ομορφιές, σε αναλογία με την μικρή της σχετικά επιφάνεια, πλούσια σε πετρέλαια, ορυκτά κ.α., είναι σήμερα επισήμως η πιο φτωχιά χώρα στην Ευρώπη.
Τα στοιχεία της Eurostat καταδεικνύουν ότι τα εισοδήματα μας κατά μέσω όρο είναι περίπου στο 31% του ευρωπαϊκού μέσου όρου, αφού μας αφήνει πίσω ακόμη και η Βοσνία – Ερζεγοβίνη, που αντιμετώπισε προβλήματα μεγαλύτερα απ’ τα δικά μας, τόσο με πολέμους όσο και εθνικές συγκρούσεις.
Το ποσοστό αυτό έχει μείνει σχεδόν αμετάβλητο σε σχέση με μια δεκαετία πριν, δείκτης τούτος ότι η χώρα μας έχει μείνει στο αποκαλούμενο στάδιο σύγκλισης, όπου φτωχότερες χώρες έχουν καλύτερη οικονομική αύξηση ώστε εντός μερικών δεκαετιών να προσεγγίσουν στο ευρωπαϊκό μέσο όρο (αξιολογήσεις των διεθνών θεσμών λένε ότι οι χώρες των Βαλκανίων για να υλοποιήσουν τούτο τον στόχο θα χρειαστούν από 60 έως 200 χρόνια).
Καλύτερος δείκτης της φτώχιας της χώρας είναι οι αμοιβές εργασία. Ο μέσος μισθός στην Αλβανία, των περίπου 50 000 Λεκ (γύρω στα 400 Ευρώ) είναι ο χαμηλότερος απ’ όλες τις χώρες της περιοχής. Ο υψηλότερος είναι στο Μαυροβούνιο (765 Ευρώ), Σερβία (644 Ευρώ), Βόρεια Μακεδονία (591) και Κόσοβο, προτελευταίο (528 Ευρώ).
Και στο δημόσιο οι μισθοί είναι οι χαμηλότεροι. Στον τομέα υγεία, οι αλβανοί γιατροί και νοσοκόμοι, αμείβονται 50-80% λιγότερο απ’ τους ομολόγους τους στην περιοχή (425 Ευρώ ο μέσος μισθός στην υγεία, έναντι των 820 στο Μαυροβούνιο). Γι’ αυτό σήμερα, η Αλβανία είναι αντιμέτωπη με αιμορραγία γιατρών και νοσοκόμων (έναντι εκατοντάδων των άλλων επαγγελμάτων), δημιουργώντας κατά συνέπεια μια δυσκαμψία στην εκπλήρωση αυτής της ζωτικής υπηρεσίας στους πληθυσμούς.
Και όχι ότι δεν είχαμε οικονομική αύξηση στην τελευταία δεκαετία, αλλά αυτή δεν υπήρξε σταθερή και δεν έχει επηρεάσει στην αύξηση των μισθών και στην ευημερία του πολίτη. Η πιο πρόσφατη περίπτωση είναι αυτή του παρελθόντος έτους, όταν το ήμισυ της αύξησης του 4% (η υψηλότερη της τελευταίας δεκαετίας) προήλθε από μια τυχαία εξέλιξη, που σχετίζονταν με τις πλούσιες βροχοπτώσεις, που ενίσχυσαν τις πωλήσεις ηλεκτρικής ενέργειας στο εξωτερικό, γεγονός που στατιστικά θεωρείτο εξ ολοκλήρου ως προστιθέμενη αξία στη μέτρηση του Εσωτερικού Ακαθαρίστου Προϊόντος. Η βοήθεια αυτή εξ ουρανού, έσβησε νωρίς και στην πρώτη περίοδο της τρέχουσας χρονιάς, η αύξηση έπεσε στο μισό γύρω στο 2%.
Σε μια κατάσταση τέτοια, η πρώτη ανησυχία κάθε κυβέρνησης θα ήταν μια ανάλυση και σχεδιασμός κινήσεων για να ενισχύσουν αειφόρο ανάπτυξη της οικονομίας, παρότρυνση των εξαγωγών, αύξηση της παραγωγικότητας της προστιθέμενης αξίας, ως πρωταρχικό στοιχείο για τη βελτίωση της ευημερίας του πληθυσμού. Εκείνο, όμως, που διαπιστώνουμε, είναι το εντελώς αντίθετο. Υπάρχει μια μανία του πλέον φτωχού κράτους της Ευρώπης (τόσο για τα εισοδήματα των κατοίκων του όσο και του προϋπολογισμού) να εστιάσει σε ορισμένα σχέδια εν πρώτης όψης μεγαλειώδη, αλλά εντελώς κενά περιεχομένου, υπό την έννοια στο τι πρόκειται να επιφέρουν στην οικονομία μακροπρόθεσμα.
Για λίγα χιλιόμετρα αυτοκινητόδρομο στο Μιλιότ – Μπαλντρέν ξοδεύονται 300 εκατομμύρια Ευρώ (λέγεται πως θα είναι ένας δρόμος που εμείς δεν τον έχουμε ξαναδεί ποτέ, προδιαγραφών Α. Τι όμως θα συνεισφέρει στην οικονομία, τούτο, όταν δρόμοι πιο προσοδοφόροι από πλευράς απόδοσης είναι σε αθλία κατάσταση!). Πίσω απ’ το ζήλο για να κατασκευάσουν ένα νέο θέατρο, «κρύβεται» η μανία για την κατασκευή έξι πύργων γύρω – τριγύρω.
Μια μανία τούτη που γίνεται όλο και πιο ευδιάκριτη τα τελευταία δύο χρόνια, καθιστώντας έτσι δυνατή την διοχέτευση τουλάχιστον 400 εκατομμυρίων Ευρώ ετησίως στις κατασκευές στην πρωτεύουσα (σύμφωνα με στοιχεία απ’ το φόρο ανέγερσης στην υποδομή), οι περισσότερες εξ αυτών στο κέντρο, σε σχέδια που στοχεύουν «τους πλουσίους» της Αλβανίας, αυτούς που κατά τους επίσημους αριθμούς δεν υφίστανται, για να δικαιολογήσουν μια τέτοια τρέλα πίσω απ’ την οικοδομή.
Είναι σύνηθες οι επιχειρήσεις να τρέχουν πίσω απ’ το χρήμα, καθώς ο πρωταρχικός τους σκοπός είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους. Ωστόσο το κράτος υπάρχει, κατά πρώτο λόγο, για να μεγιστοποιήσει την ευημερία των πολιτών του, πράγμα που δεν βλέπουμε να κάνει. Απεναντίας, τούτη «η τρέλα της μεγαλοσύνης» κινδυνεύει να μετατραπεί σε κατάρα όλων εκείνων (που ακόμη δεν έχουν φύγει στο εξωτερικό), που ακόμη έχουν ελπίδες ότι η καρποφόρα χώρα μια μέρα θα τους ανταμείψει τους πολίτες της με αυτό το οποίο αυτοί πράγματι αξίζουν!
(αναδημοσίευση απ’ το οικονομικό περιοδικό Monitor)
