Δεν θα κάνουμε μια ανάλυση της ιστορίας της Ελληνικής παρουσίας στην περιφέρεια της Κορυτσάς, ούτε προσέγγιση της πραγματικότητας σε λεπτομέρειες, όπως ίσως να αφήνει ο τίτλος του κειμένου να εννοηθεί. Επιγραμματικά θέλουμε να αγγίξουμε την πολιτική διάσταση στην κατάσταση που βιώνει εν συνόλω η ΕΕΜ με την αρνητικότητα της πολιτείας να απαγκιστρωθεί από λογικές του απολυταρχικού καθεστώτος Χότζα.
Η περίπτωση της περιφέρειας Κορυτσάς είναι απ’ τις πλέον ενδεικτικές για τη νοοτροπία που επικρατεί στους αρμόδιους κρατικούς φορείς, αποδεικνύει στην πράξη τη συμπεριφορά δύο μέτρων και δύο σταθμών. Επί το πλείστον φέρνει στην επιφάνεια τις αρνητικές συνέπειες της πρακτικής εφαρμογής των λογικών με τις «μειονοτικές ζώνες» και αφήνει έκθετη την πολιτεία έναντι των συμβάσεων και νόμων που η ίδια θεσπίζει για τις εθνικές μειονότητες.
Για την ΟΜΟΝΟΙΑ και κατ επέκταση για οργανώσεις που ασχολούνται με τα ανθρώπινα δικαιώματα των εθνικών μειονοτήτων κ.α. είναι απ’ τα καλύτερα και πειστικότερα επιχειρήματα.
Μια γρήγορη ματιά στην επίσημη ιστοσελίδα του Φορέα Κρατικών Στατιστικών παρατηρεί κανείς ότι με τη στρεβλή έστω διαδικασία Απογραφής Πληθυσμού 2011 συνομολογείται στην Περιφέρεια Κορυτσάς η ύπαρξη Ελληνικής κοινότητας 3000 ατόμων. Ας ληφθεί υπόψη ότι επισήμως η ΔΕΕΕΜ ΟΜΟΝΟΙΑ είχε καλέσει τότε του πολίτες ελληνικής καταγωγής σε αποχή απ’ τη διαδικασία λόγω των γνωστών προβλημάτων που είχε το νομικό πλαίσιο, το ερωτηματολόγιο αλλά και η όλη πρακτική διαδικασία. Η τεράστια ψυχολογική βία που είχε ασκηθεί απ’ τα ΜΜΕ αλλά και εθνικιστικές οργανώσεις εις βάρος των πολιτών ελληνικής καταγωγής κυρίως για να μην δηλώσουν την εθνικότητα, έχει στα στατιστικά ευρήματα το δικό της αποτύπωμα. Συγκεκριμένα στην Περιφέρεια Κορυτσάς διαφοροποιούνται της αλβανικής εθνικότητας αθροιστικά 11 700 πολίτες (3000 έλληνες, 2700 αρουμάνοι Βλάχοι και 4000 Σλαβοσκοπιανοί), ωστόσο όμως ο αριθμός των πολιτών που δεν απαντάει στο συγκεκριμένο ερώτημα είναι περίπου 30 000 πολίτες. Αντιλαμβάνεται κανείς πόσο είναι το ποσοστό των Ελλήνων που «κρύβεται» σ’ αυτό είτε από δυσκολία στη δήλωση λόγω του κλίματος είτε κατά την επεξεργασία των δεδομένων.
Σε μια άλλη διάσταση επίσης είναι απαραίτητο να εστιάσει κανείς. Ο αριθμός των Ελλήνων και των Σλάβων στην περιοχή, έστω κατά τις επίσημες στατιστικές (η αναφορά σ’ αυτές δεν σημαίνει αποδοχή τους αλλά χάρη ανάλυσης) είναι σχεδόν ίσος. Δεν είναι όμως ανάλογη η κρατική αντιμετώπιση. Για την πολιτεία δεν υφίσταται καν Ελληνική κοινότητα πόσο μάλλον να μεριμνήσει για την εκπλήρωση των αντίστοιχων υποχρεώσεων που έχει με βάση της διεθνή πρακτική και την εγχώρια νομοθεσία; Απεναντίας για την Σλαβική μειονότητα απ’ την εποχή του κομουνιστικού καθεστώτος και άλλο τόσο σήμερα υφίσταται ένα καθεστώς προνομιακής μεταχείρισης. Η προσέγγιση δεν υπονοεί λογικές να στερηθούν κι αυτοί όπως και οι Έλληνες. Απεναντίας εφόσον στην περιοχή υπάρχει εμπειρία μεταχείρισης εθνικής μειονότητας θα μπορούσε να επεκταθούν οι καλές πρακτικές και σε ότι αφορά την Ελληνική γηγενή κοινότητα.
Ο χρόνος για την πρόκληση της επερχόμενης διαδικασίας Απογραφής μετράει ήδη αντίστροφα. Η περίπτωση της Ελληνικής κοινότητας της Κορυτσάς είναι απ’ τις πλέον ενδεικτικές για το δίκαιο του αγώνα της οργανωμένης αυτόνομης πολιτικής έκφρασης της ΕΕΜ και επίσης τεκμηριώνει τον προπαγανδιστικό χαρακτήρα του περί μειονοτήτων Νόμου, εφόσον δεν έχει στην πράξη εφαρμοστεί το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού των πολιτών που θέλουν να ανήκουν στην ΕΕΜ.
