Δημοσιεύουμε σε μετάφραση άρθρο – ανάλυση του Αχμέτ Σεφά Οζκαϋά, ειδικού ιστορικού πολέμου και πολεμικής στρατηγικής στην Κωνσταντινούπολη. Η ανάρτηση είναι στα προτεινόμενα top του Τούρκικου κρατικού Anadolu Agency στην αλβανική γλώσσα. Δεν αποκαλύπτει απλά τον τρόπο πως οι Τούρκοι αναλυτές αντιλαμβάνονται την κατάσταση στην περιοχή, ούτε ότι αποκαλύπτει την σαφή αμφισβήτηση της προσπάθειας για ειρήνη. Αυτό προφανώς για το αναγνωστικό μας κοινό είναι γνωστό από άλλες πηγές ενημέρωσης και ανάλυσης.

Εκείνο που θέλουμε να επισημάνουμε δημοσιεύοντας το είναι η άθλια προπαγάνδα με την οποία το καθεστώς Ερντογάν επιχειρεί να προσεταιριστεί τους αλβανόφωνους πληθυσμούς της Βαλκανικής. Αφού έχει καθυποτάξει στις λογικές και τα παιχνίδια του την πολιτική τάξη, κυρίως δε τον αλβανό Πρωθυπουργό Έντι Ράμα, στη συνέχεια στοχεύει να του εξασφαλίσει και την απαραίτητη νομιμοποίηση στην κοινή γνώμη. Η Τουρκία στην παρούσα ανάλυση προβάλει ως μεγάλη στρατηγική δύναμη και για τον μέσο Αλβανό αυτό εκλαμβάνεται ως δεδομένο, εφόσον δεν υπάρχουν εναλλακτικές αναλύσεις που να παρουσιάζουν την πραγματική κατάσταση. Είναι εμπεδωμένο στην αλβανική κοινή γνώμη ότι υπάρχουν δύο Κύπρο: η ελληνική και η τουρκική και κατά συνέπεια οποιαδήποτε ενέργεια της Τουρκίας ακόμη και αυτή η αθλιότητα της αδικαιολόγητης κατοχής εκλαμβάνεται ως δικαίωμα.

Έχει παρατηρηθεί ότι όσες φορές στα αλβανικά τηλεοπτικά κανάλια υπάρχουν εκπομπές ανάλυσης που αφορούν στο θέμα της οριοθέτησης των θαλάσσιων ορίων Ελλάδας – Αλβανίας στο Ιόνιο, οι Τούρκικες υπηρεσίες φροντίζουν να μετέχουν στη συζήτηση οι πληρωμένοι πράκτορες τους. Στην ουσία στις παρεμβάσεις τους δεν επιχειρηματολογούν για το ελληνοαλβανικό ζήτημα αλλά – χαρακτηριστικό είναι ότι αναλώνονται σε σχεδόν παρόμοια ρητορεία με το άρθρο που ακολουθεί- προβάλουν τις τουρκικές θέσεις και απόψεις για το Αιγαίο και το Κυπριακό. Ούτε λίγο, ούτε πολύ μετατρέπονται σε προπαγανδιστές της τουρκικής στρατιωτικής ισχύς θέλοντας έτσι να συνηγορήσουν στις επιλογές της πολιτικής τάξης ότι έχει επιλέξει ισχυρό προστάτη για το αλβανικό έθνος. Το άρθρο στην ουσία κάνει μνεία πολεμικών σεναρίων και πιθανοτήτων σύγκρουσης. Προβάλει το ληστρικό τρόπο συμπεριφορά της Τουρκίας στην περιοχή και ως εκ τούτου προφανώς καθότι κυκλοφορεί σε διάφορα δίκτυα στην αλβανική καθίσταται ευρύτερα επικίνδυνο.

Κύπρος, Καστελόριζο και S-400 : Τρία στοιχεία της νέας μεγάλης στρατηγικής της Τουρκίας

ΑΗΜΕΤ SEFA ÖZKAYA

Η Τουρκία τη μέγιστη στρατηγική της τα τελευταία χρόνια την έχει θεμελιώσει πάνω στην Ανατολική Μεσόγειο. Δηλαδή, η Τουρκία το μεγάλο της στρατηγικό προσανατολισμό για τα επόμενα 40-50 χρόνια τον έχει στρέψει προς την Ανατολική Μεσόγειο. Ένας απ’ τους βασικούς λόγους για τούτο, όπως είναι γνωστό, είναι οι πηγές ενέργειας. Η πλειονότητα τούτων των πηγών είναι τοποθετημένες στον πυθμένα της θάλασσας γύρω απ’ τα νησιά της Κύπρου και του Καστελόριζου (Μεϊς). Τα αποθέματα πετρελαίου, φυσικού αερίου και υδρογονανθράκων, αξιολογούνται σε τιμές των 3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, τώρα πλέον αποτελούν ένα απ’ τα τρία σημαντικότερα κέντρα που ο κόσμος έχει εστιάσει. Ενώ τα τρία βασικά κέντρα που θα επικεντρωθούν οι μελλοντικές πολιτικές αποφάσεις και αυτές που αφορούν στη μεγάλη στρατηγική είναι: η Νότια Σινική Θάλασσα, η Αρκτική, η Ανατολική Μεσόγειος.

Η έξοδος απ’ την χαοτική κατάσταση στην Μέση Ανατολή θα είναι σημαντική στο βαθμό που θα διασφαλίσει σημαντικά οφέλη στην κυριαρχία της Ανατολικής Μεσογείου. Εάν ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή δεν λειτουργήσει στην Ανατολική Μεσόγειο, τουλάχιστον μέρος των προσπαθειών και απωλειών θα έχουν ανώφελα καταναλωθεί.

Λοιπόν, τι είναι η Ανατολική Μεσόγειος για την Τουρκία; Η Ανατολική Μεσόγειος απ’ το 2019 δεν είναι πλέον στρατηγικός στόχος της Τουρκίας αλλά στόχος μέγιστης στρατηγικής. Η υπ αριθμόν ένα υπόθεση στην ημερήσια διάταξη της Τουρκίας θα πρέπει να είναι η Ανατολική Μεσόγειος, αυτή πρέπει να νυχτώνει και ξημερώνει στην Ανατολική Μεσόγειο. Γιατί; Διότι οι κυβερνήσεις οικοδομούν τους πρωταρχικούς τους σκοπούς επί του πλούτου που θα διαιωνίσουν την ύπαρξης τους. Ένα απ’ τα βασικά στοιχεία είναι η οικονομία. Υπό το πρίσμα αυτό, οι περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και τα οικονομικά δικαιώματα που της παρέχει το διεθνές δίκαιο, θα πρέπει να αποτελούν πρωταρχική ατζέντα της Τουρκίας. Ο λόγος γιατί έχουμε επισείρει την προσοχή επί του συγκεκριμένου θέματος θα κατανοηθεί καλύτερα μετά από 30-40 χρόνια.

Εάν στρέψουμε το βλέμμα στα χαρακτηριστικά της γεωγραφίας και υδρογραφίας, η Τουρκία έχει ορισμένα μέτρα που πρέπει να λάβει μαζί με την Τουρκική Κύπρο. Δύο απ’ τα βασικά στοιχεία είναι η ανακήρυξη της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) και η δημιουργία μιας βάσης στην Κύπρο. Η λήψη μέτρων πριν την πολιορκία, θα συνεισφέρει στην προληπτική αποτροπή πιθανής επίθεσης απ’ την άλλη πλευρά απέναντι. Η πιθανή επίθεση θα είναι μέσω της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Ίσως μετά από 5 χρόνια, η υπόθεση που θα συζητούμε το 2024 θα είναι εάν οι πλευρές έπραξαν ή όχι εγκαίρως στην υπόθεση της ΑΟΖ, ενώ όσοι δεν θα έχουν μπορέσει να ρίξουν το βήμα αυτό θα καταδικάσουν τον εαυτό τους γιατί έδρασαν καθυστερημένα. Η ανακήρυξη της ΑΟΖ, ως πολιτική απόφαση θα διασφαλίσει την ενδυνάμωση του βραχίονα μας στο επίπεδο της μεγάλης στρατηγικής.

Πως θα προκύψει το όφελος σε πολιτικό επίπεδο στην μεγάλη στρατηγική της Τουρκίας;

Νωρίτερα έχουμε αναφέρει ότι η Τουρκία έχει ανάγκη να συγκροτήσει τουλάχιστον μια βάση στην Κύπρο. Είναι ξεκάθαρο ότι η βάση αυτή θα προσφέρει πολλές υπεροχές για τις εσωτερικές κι εξωτερικές ενδιαφερόμενες πλευρές, αλλά κι έναντι των πιθανών ανταγωνιστών. Η βάση, το κοινό θαλάσσιο κι εναέριο πεδίο που θα δημιουργηθεί στην Κύπρο δύναται να εξασφαλίσει προτέρημα ως μία βάση αεροπορική εφεδρείας από λειτουργικής άποψης για την απογείωση μέσων drone με ή χωρίς εξοπλισμό (ΙΗΑ-SIHA) και για εναέρια μέσα σταθερών πτερύγων “scramble”. Όμως, λόγω του ότι θα είναι μια βάση εντός της ακτίνας του πυροβολικού ή πυραύλων, φαίνεται πιο ενδεικνυόμενο ώστε το πεδίο αυτό να είναι εφεδρικό, όχι ως ένα κύριο.

Η Τουρκία εκτός των προληπτικών στρατιωτικών μέτρων στην Κύπρο και την Ανατολική Μεσόγειο, βλέπουμε ότι μπορούν να γίνουν και πολλές άλλες σημαντικές κινήσεις. Τουλάχιστον έτσι το αισθάνεται η άλλη απέναντι πλευρά. Ο Υπουργός Αμύνης της Ελλάδας, Ευάγγελος Αποστολάκης έναντι των ερωτήσεων σχετικά με την κατάσταση στην Τουρκία απάντησε ότι «Το Μεϊς (Καστελόριζο) είναι πολύ σημαντικό για μας. Εάν οι τούρκοι θα εκτελούσαν γεωτρήσεις στο Μεϊς, η κατάσταση δεν θα ήταν καθόλου καλή. […] Η στήριξη χωρών όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος, με τις οποίες έχουμε υπογράψει συμφωνίες στρατιωτικής συνεργασίας, δεν είναι το παρόντος, δεν παρέχει μεγάλη εμπιστοσύνη. Εάν θα μας στηρίξουν, να μας στηρίξουν τώρα, η εξέλιξη των πραγμάτων δεν είναι καλή […]. Τώρα πλέον η Ελλάδα μπαίνει κάτω απ’ την ομπρέλα κάλυψης των S-400”.

O Αποστολάκης, τις δηλώσεις αυτές έκανε ενώπιον του κόσμου και της δικής του κοινής γνώμης, ενώ στην τουρκική κοινή γνώμη (που στην πραγματικότητα και για το γεγονός ότι δεν έχουν στα χέρια τους κι έναν άσο κάτω απ’ το μανίκι) απευθύνει μήνυμα όπου προσκαλεί στην οδό της νομοθεσίας. Εκείνος είπε «Εγώ στέλνω ένα μήνυμα στην άλλη πλευρά του Αιγαίου. Υπάρχει ένας δρόμος σύγκρουσης κι ένας δρόμος συνεργασίας. Η δική μας κόκκινη γραμμή στις σχέσεις μας με την Τουρκία είναι ο σεβασμός στο διεθνές δίκαιο». Ωστόσο υπενθυμίζουμε ότι ο Αποστολάκης έχει εκφραστεί δεκάδες φορές ότι η Τουρκία μεταξύ της περιόδου 2015-2019 έχει παραβιάσει ή έχει διευκολύνει την παραβίαση του εναέριου και θαλασσίου χώρου, που εν τούτοις αποτελεί δικαίωμα κυριαρχίας της Τουρκίας, παρότι που επί σειρά ετών έχει εξοπλίσει τα νησιά την στιγμή που είναι σε αντίθεση με τους διεθνείς νόμους και έχει καταλάβει νησιά που είναι χωρίς καθεστώς στο Αιγαίο. Τούτα, ο Αποστολάκης τα λέει, διότι εκείνος ως ένας πρώην στρατιωτικός και Διοικιτής Επιτελείου γνωρίζει πολύ καλά ότι ο θεσμός που επικαλείται ως «διεθνής νομοθεσία» επισημαίνεται όταν είσαι αδύναμος, ενώ όταν είσαι δυνατός δεν τον αναφέρεις. Εφόσον εκείνος έχει αναφερθεί σ’ αυτό το θεσμό τότε καταλαβαίνουμε σε ποια θέση βρίσκονται αυτοί.

Τώρα να συνοψίσουμε την ανάλυση και να συνδέσουμε την υπόθεση στους S-400. Ας προσπαθήσουμε να προσφέρουμε μια ξεκάθαρη ερμηνεία και να απαριθμήσουμε σημεία.

Η μεγάλη στρατηγική της Τουρκίας έχει προσανατολιστεί με κατεύθυνση την Ανατολική Μεσόγειο. Το επίκεντρο που έχουμε εστιάσει είναι η Κύπρος και τα νησιά Καστελόριζο (Μεϊς).

Τα στοιχεία των Ενόπλων Δυνάμεων που είναι η εθνική ισχύς που δημιούργησε αυτή τη στρατηγική, είναι αποφασισμένες να μην κάνουν ούτε τη μικρότερη υποχώρηση.

Τα πλοία μας γεωτρύπανων Fatih και Yavuz εκτελούν με ενεργό τρόπο την έρευνα των φυσικών ενεργειακών αποθεμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο συνοδευόμενα από θαλάσσιες πλατφόρμες.

Μια πιθανή συμμαχία κατά των συμφερόντων μας που απορρέουν απ’ το διεθνές δίκαιο είναι καταδικασμένη να μείνει μια συμμαχία στα χαρτιά διότι δεν μπορεί να εξηγήσουν που θα κάνουν ενέργειες έως την τελευταία στιγμή μόνο ενέργειες όσο για θέαμα, και όταν η δουλειά έρθει στους πραγματικούς όρους σύγκρουσης δεν θα μπορέσουν να ερμηνεύσουν στις κοινές τους γνώμες ότι βρίσκονται απέναντι σε ένα «νέο πόλεμο» και ενός «νέου πολέμου που δεν τους αφορά». Επίσης και για τον λόγο ότι η υπόθεση αυτή είναι υπόθεση αυτοσεβασμού και αυτοάμυνας για την Τουρκία.

Ανεξαρτήτως τούτων, και έστω να γίνει ανακηρύξω πολέμου κατά της Τουρκίας, εάν θα εξελιχθεί μια κατάσταση τετελεσμένου γεγονότος και αναληφθεί μια επιχείρηση ικανοποίησης με ελάχιστα, επισημαίνεται ότι και η Τουρκία έχει αναπτύξει εναλλακτικά μέτρα και έχει προμηθευτεί το σύστημα εναέριας άμυνας S-400 απ’ τη Ρωσία όπου και η εγκατάσταση αυτού του συστήματος ολοκληρώνεται σύντομα.

Τα εναέρια στοιχεία που το ραντάρ ορισμού φίλος-εχθρός (IFF) του συστήματος S-400 δύναται να προσδιορίσει ως «εχθρό» και να αποφασίσει φραγμό του ραντάρ είναι η ΗΠΑ, το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Ελλάδα, η ελληνική Κύπρος και οι άλλοι.

Ο Έλληνας Υπουργός Αμύνης. Αποστολάκης ο ίδιος κάνει γνωστό ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να χαλάσουν τη σχέση τους με την Τουρκία για την Ελλάδα, επίσης έχει επισημάνει ότι χρειάζεται να διαθέτουν ένα σύστημα εναέριας άμθνας παρόμοιο με αυτό των S-400 στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά μεταξύ άλλων επίσης έχει αναφέρει ότι η οικονομική κατάσταση δεν τους καθιστά δυνατό να αγοράσουν ένα τέτοιο σύστημα.

Η Τουρκία δεν θα τραβήξει χέρι από την αποφασιστικότητα της στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η Τουρκία θα ενδυναμώσει ακόμη περισσότερο το βραχίονα της στο πεδίο του διεθνούς δίκαιου όταν ανακηρύξει την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ).

Όταν η Τουρκία ανοίξει την κοινή της θαλάσσια και αεροπορική βάση στην Κύπρο, ο βραχίονας της θα ενδυαναμωθεί τόσο ώστε η ελληνική κυπριακή πλευρά να μπορεί να έρθει αντιμέτωπη με την πρόταση να «παρακαθίσει στο τραπέζι».

Εάν στην Ανατολική Μεσόγειο εντοπιστεί ένα φυσικό κοίτασμα και ξεκινήσουν επιχειρήσεις γεώτρησης, θα κατανοηθεί απ’ την κοινή γνώμη πόσο πολύτιμη είναι η κατασκευή ενός αγωγοί για την μεταφορά του φυσικού κοιτάσματος και την διοχέτευση του στην Αίγυπτο και το Ισραήλ καθώς και η κατασκευή άλλου αγωγού και στην συνέχεια την επανεπιστροφή του μετά την αποθήκευση και επεξεργασία. Υπό την κατάσταση αυτή δεν μπορεί να αποκρυφτεί πλέον ότι η Τουρκία έχει μία απ’ τις καταλληλότερες θέσεις για μεταφορά του φυσικού κοιτάσματος στην Ευρώπη.

Τούτη η αλήθεια έχει αποδείξει εαυτόν και στην αλλαγή ορισμένων χαρτών στην βάση του γενικού επιτελείου των ΗΠΑ. Στη θέση του τετελεσμένου παραβλέποντας την Τουρκία, μπορεί να οδηγηθεί κανείς στο δρόμο της συνεργασίας με την Τουρκία καθώς και στο να πειστούν οι άλλες πλευρές για την παρουσία και με ένα άλλο τρόπο στο να πειστούν αυτές για την θέση της χώρας υποδοχής της Τουρκίας. Τούτο θα είναι ο βασικός στόχος που η Τουρκία θα ακολουθήσει σ’ αυτή την κατεύθυνση.

Με την πολιτική αποφασιστηκότητα που η Τουρκία διαθέτει, επισημένεται ότι αυτή θα συνεχίσει την παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο χάρη του καταρτισμένου προσωπικού της, δύναμη τούτη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τον καλύτερο τρόπο σε περίπτωση πολέμου, για την μεγάλη πολεμική στρατηγική, στη γεωπολιτική την στρατιωτική ισχύ, και στην περίοδο πόλεμος – ειρήνη.

Σε τελευταία ανάλυση, σχετικά με τα παραπάνω, η ενότητα και εθνική συνοχή είναι αυτά που θα διασφαλίσουν ώστε η Τουρκία να είναι επικεφαλής των χωρών που θα προκύψουν κερδοφόρες απ’ την δουλειά αυτή. Ανεξαρτήτως της πολιτικής άποψης, όλοι, τα 81 εκατομμύρια άνθρωποι θα πρέπει να καταλάβουν την σημασία της υπόθεσης της Ανατολικής Μεσογείου και θα πρέπει να την προασπίσουν αυτή σε προσωπικό επίπεδο και σε εθνικό επίσης. Αλλιώς, θα είναι δύσκολο να καταστεί εφικτός ένα θετικό αποτέλεσμα έστω και εάν όλα τα σημεία πιο πάνω έχουν υλοποιηθεί.

(Anadolu Agency, 26-6-2019)