Όταν ο Δήμαρχος Αργυροκάστρου προσκαλούσε τον Ελληνικό Στρατό

Δημοσιεύθηκε: 15/10/2019 11:06 Τελευταία Ενημέρωση: 15/10/2019 21:31 Από: Tachydromos

Ο λόγος για την περίοδο τέλος χειμώνα - αρχές άνοιξης 1914, όταν οι περιοχές που σήμερα αποτελούν την Αλβανική επικράτεια βυθίζονταν στην απόλυτη αναρχία ελλείψει κάθε έννοιας και μορφής κρατικής δομής. Αποχωρούντος των Οθωμανικών αρχών λίγους μήνες πριν, με την αδυναμία του Πρίγκιπα Βιδ να εγκαταστήσει το μηχανισμό του οι πληθυσμοί σε όλες τις περιοχές βρέθηκαν σε χάος.

Ειδικά ο χώρος της Βορείου Ηπείρου δοκιμάζονταν από τις ληστρικές επιθέσεις των τοπικών μπέηδων και υπολειμμάτων της Οθωμανικής διοίκησης που έβγαζαν απωθημένα ή ήθελαν να δημιουργήσουν κεκτημένα στη διαιώνιση καταπίεσης των Χριστιανικών κι ελληνικών κοινοτήτων. Εξ άλλου οι δυνάμεις αυτοάμυνας της Αυτονόμου Κυβέρνησης δεν ήταν εύκολο να αντισταθμίσουν τη δύνη των συγκρούσεων δεδομένου ότι ο Ελληνικός Στρατός που είχε εισέλθει τις περιοχές διώκοντας τους Οθωμανούς μετά την απελευθέρωση των Ιωαννίνων, είχε αποχωρήσει κατόπιν πιέσεων των Μεγάλων Δυνάμεων και επί το πλείστον είχε εφαρμόσει εντολές εφοπλισμού των ντόπιων.

Υπό τις συνθήκες αυτές ο Δήμαρχος Αργυροκάστρου, μουσουλμάνος το θρήσκευμα, ο θείος και βασικά κηδεμόνας του μετέπειτα κομουνιστή ηγέτη της Αλβανίας Ενβέρ Χότζα, ο Χυσέν Χότζα, τηλεγραφούσε στον Βασιλιά της Ελλάδας, παρακαλώντας τον όπως επιτρέψει είσοδο Ελληνικού Στρατού, μοναδικής δύναμης να επιβάλει την δημόσια τάξη και διασφαλίσει το βίο και τις περιουσίες των ντόπιων.

Το τηλεγράφημα αυτό έχει συμπεριλάβει ο γνωστός στο Αργυρόκαστρο ιστοριοδίφης, Λευτέρης Ντίλιος, από Λάμποβο του Ζάππα, σε δακτυλογραφημένο σχέδιο πονήματος που διασώζεται στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Αργυροκάστρου και αποτελεί προσπάθεια του ιδίου να συγγράψει μια ιστορία του Αργυροκάστρου και των περιοχών του. Να ληφθεί υπόψη ότι η προσπάθεια αυτή γίνεται τη δεκαετία του 1970 υπό τις γνωστές τότε συνθήκες στην χώρα και προφανώς έπρεπε να ωραιοποιήσει τα πράγματα καθώς γίνονταν λόγο για τον άνθρωπο που είχε μεγαλώσει και φροντίσει τον αρχηγό του τότε κράτους, Ενβέρ Χότζα καθώς ο φυσικός του πατέρας αδυνατούσε.

Έτσι ο Ντίλιο ενώ συμπεριλαμβάνει το τηλεγράφημα στη συνέχεια προσπαθεί να αποδείξει ότι ήταν άλλο το αρχικό κείμενο που ήθελε να αποστείλει ο Χυσέν Χότζα αλλά υπό την πίεση του Προέδρου της Αυτονόμου Κυβερνήσεως, Γεωργίου Ζωγράφου, τροποποιήθηκε.

Ο Βασιλιάς των Ελλήνων βρίσκεται εκείνη την περίοδο στην Κέρκυρα και ο Χότζα του γράφει σε σχετικό επείγον τηλεγράφημα: «…Η προσωρινή Κυβέρνηση μας έχει ειδοποιήσει αυτολεξεί ότι την ημέρα κατά την οποία θα αποχωρήσει από δω ο Ελληνικός Στρατός θα πρέπει μαζί του να φύγουν και οι κάτοικοι, αλλιώς θα θεωρηθούν εχθροί και η ζωή τους θα είναι υπό κίνδυνο, ωστόσο όμως επειδή η μαζική απομάκρυνση του πληθυσμού, που αποτελείται από χιλιάδες ψυχές δεν είναι δυνατή και κατά συνέπεια επιφέρει εξαθλίωση, παρακαλούμε την ημετέρα Μεγαλειότητα να δώσει εντολή ώστε να αποφευχθεί αυτή η εξαθλίωση παραμένοντας ο Ελληνικός Στρατός…». Ο Ντίλιο γράφει ότι στο αρχικό κείμενο ο τότε Δήμαρχος Αργυροκάστρου ήθελε να πει: «…να δώσει εντολές ώστε να μην επιτραπεί συμβεί τέτοια κατάσταση και να διασφαλιστεί η τιμή, η ζωή και η περιουσία μας…» ( Το τηλεγράφημα εξ άλλου είναι δημοσιευμένο και στο φύλλο 1/17 της 9ης Οκτωβρίου 1924 της “Liria”, στα Τίρανα).

Εξ άλλου με την επιστροφή του Ελληνικού Στρατού το Φθινόπωρο 1914, με τη συγκατάθεση των Μεγάλων Δυνάμεων προκειμένου επανέλθει η τάξη και αποκατασταθεί η ασφάλεια στην περιοχή, ο Δήμαρχος Χυσέν Χότζα, παραμένει στη θέση του έχοντας ως Γραμματέα του Δημαρχείο τον από Δούβιανης, Νεοκλή Λιανίδη. Ας ληφθεί υπόψη ότι και ως Δήμαρχος ο Χότζα είχε εγκατασταθεί απ’ τις Ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις κατά την απελευθέρωση του Αργυροκάστρου την άνοιξη 1913, επιλέχθηκε δε μουσουλμάνος σε σεβασμό της συνθέσεως του πληθυσμού τότε και με σκοπό την εξυπηρέτηση της κοινωνικής ηρεμίας. Η εφημερίδα «ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟ», που εκδίδονταν εβδομαδιαίως με διευθυντή τον Λ. Κοντοφώτη, στο φύλο της 11.6.1916, δημοσιεύει εκτενές ρεπορτάζ για τους εορτασμούς των ονομαστηρίων του Βασιλέως της Ελλάδας, Κωνσταντίνου, την Εορτή δηλαδή των Αγίων Κωνσταντίνου και Αγίας Ελένης, σε πανηγυρική ατμόσφαιρα στον Μητροπολιτικό Ναό της Μεταμορφώσεως. Συμμετείχαν όλες οι αρχές του τόπου τόσο στη Θεία Λειτουργία όσο και σε τελετές που ακολούθησαν. Αναφέρει λοιπόν το ρεπορτάζ: «… Την εν τω Μητροπολιτικώ ναώ τέλεσιν εορτής διεδέχθη συνέχεια εν τω Αρχιεπισκοπείω, όπου ο πάντοτε και εν παντί πρώτος Μητροπολίτης μας, προσέφερεν εις τους προσελθόντας, όπως συγχαρώσι επί τη μεγάλη εορτή, γλυκίσματα και αναψυκτικά. Η επίσημος δεξίωση εγένετω εν εκπάγλω μεγαλοπρεπεία εις το Δημαρχείον. Εκεί ο δημοτικός άρχων Χουσεϊν Χότζας, βοηθούμενος υπό του εκ Δουβιανής της Δρυϊνουπόλεως καταγομένου εξαιρέτου γραμματέως και εκλεκτού λογίου της πόλεως του Αργυροκάστρου Νεοκλέους Λιανίδου, έχοντας να επιδείξει μέχρι στιγμής ταύτης εξαίρετον εθνικήν και κοινωνικής δράσιν, και περιστοιχούμενος υπό του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου Λιολιομάνη και των συμβούλων Σαντίκ Τσοτσόλι, Κ. Ζούστη, Ιντρίζ Αγκώνη και Β. Λύτου εδεξιούτο τους προσερχομένους. Η δεξίωσης ετελείτο ένθερμος και αδελφική. Η αίγλη του Μεγάλου Βασιλέως υπερίπτατο υπέρ τα κεφαλάς πάντων, αποβλεπόντων εις την ένωσιν και την προς Αυτόν αφοσίωσιν…».

Αυτό ήταν το κλίμα στην περιοχή όπως αποτυπώνεται την περίοδο εκείνη χωρίς διαστρεβλώσεις και παρερμηνείες της μετέπειτα αλβανικής συγγραφής και συρραφής της ιστορίας. Εξ άλλου η φανατική ανθέλληνας στις δημόσιες εμφανίσεις της ιστορικός Ελένη Κωτσάκη, αδυνατώντας να αποφύγει τα γεγονότα κατά την προετοιμασία της διδακτορικής διατριβής της με θέμα «Η διοίκηση της Αλβανίας απ’ την Αυστροουγγαρία 1916-1918», φέρνει στο φως σχετική συζήτηση στο αυτοκρατορικό Υπουργείο των Εξωτερικών κατά Ιανουάριο μήνα 1916. Ο Υπουργός Εξωτερικών της Αυτοκρατορίας που στην ουσία συγκρότησε Αλβανικό Έθνος, με καταγεγραμμένες ενέργειες προ ολίγων δεκαετιών, ομολογεί το δίκαιο της Ελλάδας όπως προσαρτήσει τις κατ αυτούς νότιες περιοχές της Αλβανίας. Επισημαίνει λοιπόν ο Βαρώνος Μπουριάν: «…Στο Νότο θα δοθούν στην Ελλάδα ορισμένα εδάφη ώστε να διατηρήσουμε την ουδετερότητα της. Οι παραχωρήσεις αυτές δεν παίζουν κάποιο σπουδαίο ρόλο εάν καταστεί δυνατό να ενωθούν τα αλβανικά τμήματα της Σερβίας και Μαυροβουνίου με την Αλβανία. Η Ελλάδα βάσει των υφισταμένων συμφωνιών, θα επωφεληθεί όλα εκείνα τα εδάφη που τελούν επί του παρόντος υπό την επιρροή της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμό…».

Κοινοποίηση

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ

Live Stream

Coming Soon