Πάντα ο λόγος του Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ Αναστασίου, έρχεται να βάλει σε μια ξεκάθαρη διάσταση τα πράγματα, χωρίς περιτυλίγματα και επαναλαμβανόμενες εκφράσεις, οι οποίες ακούστηκαν πολύ αυτές τις μέρες της πανδημίας .
Με μια απόδοση των σκεψεών του και της πατρικής του αγάπης, φαίνεται να ελπίζει στο συνδιασμό των ανθρώπινων αρετών και των δυναμικών της πίστεώς μας και προσπαθεί να ενεργοποιήσει μέσα από αυτή τη συνέντευξη στην εφημερίδα καθημερινή, τον καθένα από μας που είναι δεκτικός να ακούσει και να κατανοήσει τι σημαίνει να είσαι Χριστιανός και να έχεις ελπίδα και αγάπη μέσα σου ώστε να διώξεις τον πανικό.
Στο χριστουγεννιάτικο μήνυμά του είχε μιλήσει για συμφιλίωση σε αυτό του το μήνυμα, μέσα και από αυτή τη συνέντευξη στη Μαργαρίτα Πουρνάρα, φαίνεται να προτάσει την πανανθρώπινη αλλυλεγγύη και την αφοβία ως όπλο γι αυτή την κρίσιμη περίοδο.
Ακολουθεί η συνέντευξη:
Βιώνουμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση σε όλον τον πλανήτη. Πόσο έχει αλλάξει η καθημερινότητά σας και πώς ασκείτε το λειτούργημά σας ευρισκόμενος σε περιορισμό;
Δεν είναι απλώς πρωτόγνωρη κατάσταση, είναι σαν να έχει κηρυχθεί ένας περίεργος παγκόσμιος πόλεμος από έναν αθέατο εχθρό. Όλη η ανθρωπότητα βρίσκεται σε κίνδυνο και όλοι οφείλουμε, για την αντιμετώπισή του, να επιστρατεύσουμε όλες μας τις δυνάμεις. Και εδώ στην Αλβανία συντονιζόμαστε με τις κυβερνητικές εντολές και τις υγειονομικές οδηγίες. Επικοινώνησα εγκαίρως με τα μέλη της Ιεράς Συνόδου και λάβαμε τις ενδεδειγμένες αποφάσεις, σχετικά με τη λειτουργική, εκπαιδευτική, κατηχητική και φιλανθρωπική διακονία της Εκκλησίας μας. Δεν είναι η πρώτη φορά που αντιμετωπίζουμε στην Αλβανία απροσδόκητες δοκιμασίες. Εκείνο το οποίο έχω μάθει στη μακροχρόνια πορεία μου είναι, ζητώντας τη βοήθεια του Θεού, να αναζητώ νέα μονοπάτια διεξόδων μέσα στις χαράδρες των δυσκολιών.
Ζούμε ένα διάστημα αναγκαστικής απομόνωσης από την κοινωνική και την επαγγελματική ζωή, πολλές φορές και από την οικογένεια τους φίλους. Είναι ένας ιδιότυπος μοναχισμός τι μπορούμε να διδαχθούμε από αυτόν;
Αξίζει να θυμηθούμε ότι ο Ορθόδοξος μοναχισμός, στον οποίο αναφερθήκατε, διέπεται από τρεις βασικές αρχές: την υπακοή, την εγκράτεια και την ακτημοσύνη. Κάτι θα μπορούσε να ληφθεί υπόψη από την σημαντική αυτή παράδοση, όπως: υπακοή στους υπεύθυνους για την αντιμετώπιση της κρίσεως, υπακοή στους ειδικούς επιστήμονες που ασχολούνται με τη θεραπεία και την έρευνα, υπακοή στην εντολή «Μένουμε σπίτι». Ας γίνει το σπίτι το ασκητήριό μας. Δεν είναι εύκολο. Ο κίνδυνος διενέξεων και συγκρούσεων από τον περιορισμό παραμονεύει. Παραμένοντας στο σπίτι μας, ας μην απομονωθούμε. Ας ενισχύουμε ο ένας τον άλλον με λόγο, με σιωπή στοργής και πρόσχαρη διάθεση. Προσοχή, όμως, να μην περιοριστούμε στην οικογένειά μας. Υπάρχουν πολλοί, οι οποίοι αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες. Μπορούμε να τους προσεγγίζουμε με τα σύγχρονα μέσα ηλεκτρονικής επικοινωνίας. Επείγει να μετάσχουμε σε αυτόν τον αγώνα ελευθερίας από τον φόβο που πλανιέται γύρω μας. Τέλος, ας γίνουμε πιο λιτοί στον καθημερινό μας βίο. Η αναφορά σας στον μοναχισμό φέρνει στη σκέψη μου έναν θαυμάσιο ορισμό από την Φιλοκαλία: «Mοναχός ἐστιν ὁ πάντων χωρισθείς καί πᾶσι συνῃρμοσμένος». (Μοναχός είναι αυτός που έχει αποχωριστεί τα πάντα, αλλά είναι αρμονικά συνδεδεμένος με τους πάντες».
Ζούμε υπό το κράτος του φόβου για την υγεία μας αλλά και την ζωή των γονέων ή των παππούδων μας. Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτήν την διαρκή αγωνία;
Ο φόβος, πράγματι, είναι πολύ επικίνδυνος σύμβουλος. Διεισδύει με ποικίλους τρόπους στη σκέψη και στη βούλησή μας, μειώνοντας την αντοχή μας. Πιστεύω ότι το σύνδρομο του φόβου αντιμετωπίζεται με πίστη στον Θεό της Αγάπης και με την έμπρακτη αγάπη: «Φόβος οὐκ ἔστιν ἐν τῇ ἀγάπῃ, ἀλλ’ ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τόν φόβον» (Α΄ Ἰω. 4:18), έχει αποκαλύψει ο ευαγγελιστής Ιωάννης.
Οι Χριστιανοί πιστεύουμε ότι η συναίσθηση της παρουσίας του θεού μας ελευθερώνει από κάθε φόβο. «Ἐὰν γὰρ καὶ πορευθῶ ἐν μέσῳ σκιᾶς θανάτου, οὐ φοβηθήσομαι κακά, ὅτι σὺ μετ᾿ ἐμοῦ εἶ» τονίζει ο Ψαλμωδός. Και ο ποιητής Ιωάννης Πολέμης προσθέτει: «Μη φοβηθείς αυτόν που στήριξε στην πίστη επάνω την ελπίδα, τον είδα στη ζωή να μάχεται, μά πάντα ανίκητο τον είδα.
Παρακολουθούμε την ελληνική κοινωνία να ξανασυνδέεται με την αξία της αλληλεγγύης και να προάγει – πλην ελαχίστων εξαιρέσεων – την προστασία του συνόλου από την ατομική ελευθερία. Θεωρείτε πως είναι κάτι πρόσκαιρο ή ανοίγει έναν καλύτερο δρόμο για το μέλλον;
Στις μεγάλες συμφορές αναδύονται από τα βάθη της συνειδήσεως του λαού μας υπέροχες αρετές, όπως το φιλότιμο, η αλληλεγγύη, η αυτοθυσία. Βλέπετε, το DNA επηρεασμένο από τη χριστιανική πίστη έχει συμπυκνώσει μοναδικές αξίες. Επανειλημμένως έχω διατυπώσει την άποψη ότι ο πραγματικός εχθρός της κάθε μορφής ειρήνης δεν είναι ο πόλεμος, αλλά ο εγωκεντρισμός – ο ατομικός, ο φυλετικός, ο εθνικός, ο θρησκευτικός. Και ότι το αντίδοτο είναι η αλληλεγγύη που εμπνέει η αγάπη- το πλήρωμα της οποίας αποκάλυψε ο Χριστός. Η άνθηση της αλληλεγγύης είναι αισιόδοξο φαινόμενο. Τώρα, πόσο θα αντέξει στο μέλλον δεν το γνωρίζω. Είμαι, πάντως, πεπεισμένος ότι όλοι οφείλουμε να αγωνιστούμε, για να σταθεροποιήσουμε τις παγκοσμίου κύρους χριστιανικές αξίες.
Πολλοί θεωρούν ότι η πανδημία θα μας αναγκάσει να ξανασκεφτούμε ευρύτερα ζητήματα για τις ανισότητες στην οικονομική ανάπτυξη, την καταστροφή του περιβάλλοντος, την απειλή της κλιματικής αλλαγής. Θεωρείτε πως το βίωμα αυτό θα επηρεάσει τους νέους ανθρώπους, ώστε να αποκτήσουν άλλη στάση;
Οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι επέφεραν ριζικές αλλαγές στη ζωή της ανθρωπότητος. Ανέτρεψαν συμμαχίες, φιλοδοξίες, οικονομικές θεωρίες. Πιστεύω ότι και αυτός ο πρωτόγνωρος παγκόσμιος πόλεμος θα συμβάλει στην αναθεώρηση των αξιών και των προτεραιοτήτων μας. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρξε μια σειρά διακηρύξεων περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων με έμφαση στα ατομικά. Είναι προφανές ότι τώρα απαιτούνται διακηρύξεις για τις ανθρώπινες υποχρεώσεις, τις τεράστιες ευθύνες για την καταστροφή του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή. Σκέπτομαι αυτόν τον καιρό ότι η πανδημία έχει αιφνιδιάσει τα επιτελεία Εθνικής Άμυνας και Δημόσιας Προστασίας των μεγάλων κρατών. Αποδεικνύεται ότι δεν είχε προβλεφθεί αυτός ο αθέατος ακάθεκτος εχθρός. Ας ελπίσουμε ότι κάτι καλό θα βγει από αυτή την κρίση. Είμαι πεπεισμένος ότι μόνο μια πανανθρώπινη επιστράτευση αλληλεγγύης θα νικήσει την πανδημία και τις παρενέργειές της.
Επιβάλλεται να επανεξετάσουμε τη σημασία του περιώνυμου ανθρωπισμού. Μας χρειάζεται ένας ανθρωπισμός, ο οποίος σέβεται την ψυχοσωματική ενότητα του ανθρώπου και όλο το ανθρώπινο γένος και που εξασφαλίζει τη δικαιοσύνη για όλους ανεξαρτήτως τους ανθρώπους. Το ιδανικό για την πορεία της ανθρωπότητος δεν μπορεί να είναι το δίκαιο του ισχυρού και η παγκοσμιοποίηση της τεχνολογίας ή της οικονομίας, αλλά η παγκοσμιοποίηση της αλληλεγγύης. Και εδώ θεωρώ ότι η συμβολή της θρησκείας είναι καθοριστική.
Η πανδημία φέρνει μια ακόμα μεγάλη οικονομική δοκιμασία στην Ελλάδα που μόλις συνήλθε από μια δεκαετή κρίση. Πολλοί φοβούνται ότι θα χάσουν την δουλειά τους, την επιχείρησή τους. Πως θα μπορέσουν να μην εξοντωθούν ψυχικά από αυτές τις δυσοίωνες σκέψεις;
Καταρχήν να μην αφήσουν αυτές οι δυσοίωνες σκέψεις να γίνουν «νοικοκυραίοι» στον νου τους. Προφανώς το πρόβλημα υφίσταται. Η πανδημία αυτή δεν διασπείρει μόνο την αρρώστια, αλλά προκαλεί και ευρύτερες οικονομικές επιπλοκές. Ιδιαίτερα καταστροφικές για χώρες που πρόσφατα έχουν περάσει οικονομική κρίση, όπως η Ελλάδα ή χώρες με περιορισμένη οικονομία, όπως η Αλβανία. Ευχόμαστε όλες οι κυβερνήσεις να πάρουν τις ορθές αποφάσεις. Οι πλουσιότερες χώρες οφείλουν να βοηθήσουν τις φτωχότερες, που θα υποστούν οξύτερα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Οι κατέχοντες τον παγκόσμιο πλούτο- πολυεθνικές εταιρείες, κοινοπραξίες, οργανισμοί, ιδρύματα, φυσικά πρόσωπα- οφείλουν- να συνδράμουν με γενναιοδωρία. Αυτόν τον καιρό ο κορωνοϊός μοιάζει να συμβουλεύει: «Επανεξετάστε τις αξίες και τον τύπο του ανθρωπισμού που καυχάσθε ότι έχετε. Όλη η ανθρωπότητα είστε μια οικογένεια». Για τη θεραπευτική αγωγή και την αντιμετώπιση νέας έξαρσης της πανδημίας δεν μπορεί καμία χώρα μόνη της να τα επιτύχει. Η ίδια αρχή πρέπει να ισχύσει και για την υπέρβαση της οικονομικής κρίσεως. Αυτή, βεβαίως, η διαπίστωση υπονομεύεται από ποικίλα ατομικά, κοινωνικά, εθνικά συμφέροντα. Προσωπικά, όμως, πιστεύω ότι η αλήθεια τόσο στην επιστήμη όσο και στην κοινωνική ζωή έχει τη δική της δυναμική. Και τελικώς επικρατεί.
Κάθε περίοδος κρίσης μας ωθεί να δούμε την θρησκευτική πίστη με νέο βλέμμα. Αν και στην συγκεκριμένη περίσταση τον πρώτο λόγο έχει η επιστήμη, οι άνθρωποι σε ολόκληρο τον αναζητούν έντονα πνευματική καθοδήγηση. Ποιες είναι οι σκέψεις σας επ’ αυτού;
Η ανθρώπινη ψυχή αναζητεί αυθόρμητα σε κρίσιμες ώρες πόνου καταφύγιο, προστασία και παρηγοριά στη θρησκευτική πίστη. Όσοι έχουμε αξιωθή να πιστεύουμε γνωρίζουμε ότι ο άνθρωπος δεν είναι η αιτία του εαυτού του. Υπάρχει και μια Υπέρτατη Πραγματικότητα. Για τους Χριστιανούς είναι ο απερινόητος, αλλά ὄντως ὤν, Τριαδικός Θεός της αγάπης. Διατηρεί σταθερή σχέση με το ανθρώπινο γένος και μας έχει δώσει το δικαίωμα να ζητάμε τη βοήθειά Του έν παντί καιρῷ και ιδίως «ἐν ἀνάγκαις και θλίψεσι».
Το θρησκευτικό βίωμα είναι έμφυτο στον άνθρωπο. Όπως το νερό ενυπάρχει σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς με διάφορες μορφές, έτσι και η θρησκεία ενυπάρχει σε όλους τους πολιτισμούς της οικουμένης. Με τη γνωστή μορφή ή όπως οι υδρατμοί στην ατμόσφαιρα κοινωνιών αδιαφόρων ή αθρήσκων. Η πίστη που φαίνεται ότι αναβλύζει από τα βάθη της χριστιανικής συνειδήσεως, ασφαλώς, θα συμβάλει στην ορθή αντιμετώπιση του φοβικού συνδρόμου της πανδημίας. Όσοι διαθέτουμε το δώρο της πίστεως, ας φροντίσουμε να το αναπτύξουμε, με ταπείνωση, μελέτη και προσευχή, δεόμενοι «πρόσθες ἡμῖν πίστιν, Κύριε». Είναι το πιο αποτελεσματικό αντίδοτο σε κάθε μορφή φόβου. Και ακόμη ας μη παραλείψουμε προσευχόμενοι για όσους δυσκολεύονται να πιστέψουν. Είναι χρέος αγάπης και σεβασμού στις αναζητήσεις τους.
Καθώς πλησιάζει το Πάσχα, ας προσπαθήσουμε να ζήσουμε βαθύτερα τη χριστιανική εμπειρία, που οδηγεί από τον πόνο του Σταυρού και από την οδύνη του Πάθους στην αγαλλίαση της Αναστάσεως. Καλή Ανάσταση, λοιπόν, με το πασχαλινό φως της ειρήνης και της ελπίδας στην καρδιά μας.
Η συνέντευξη του Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστασίου στη Μαργαρίτα Πουρνάρα, από την έντυπη έκδοση της «Καθημερινής» της Κυριακής
https://www.orthodoxianewsagency.gr/
