Καιρούς ιδιαίτερα δύσκολους διέρχεται η Εθνική Ελληνική Μειονότητα στη Β. Ήπειρο λόγω αντικειμενικής κατάστασης από την απομάκρυνση του δημογραφικού τους δυναμικού απ’ τις πατρογονικές εστίες αλλά και της περιρρέουσας πολιτικής συγκυρίας αναθεωρητισμού ισχυόντων έως τώρα και άλλων προτεραιοτήτων που έχουν προκύψει στην εγγύς περιοχής και την Ευρώπη γενικότερα. Προστίθεται σ’ αυτά βέβαια και μια περίεργη προσέγγιση με κύριο χαρακτηριστικό την αδιαφορία απ’ τους ασκούντες εξωτερική πολιτική στην Ελλάδα.
Δεδομένου του ρευστού περιβάλλοντος στην περιοχή και της εμμονής σε μια ήπιας μορφής δίωξη αλλά και οξύς ρητορικής επιθετικότητας από πλευράς των Τιράνων θα ανέμενε κανείς άλλη προσέγγιση απ’ την Αθήνα.
Είναι αυτή η βασική παράμετρος ανησυχίας που οδηγεί στη σύνταξη του παρόντος σημειώματος.
Διαφαίνεται ότι είναι επιλογή ο προσανατολισμός της ηγεσίας του ΥπΕξ η απεμπλοκή απ’ το θέμα της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας ως σημείο της διμερούς προσέγγισης ή διαφοράς ενίοτε. Η παραπομπή σε ασαφείς διατυπώσεις των κειμένων της προσέγγισης ΕΕ με Αλβανία σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη στα Τίρανα έγκριση και προβολή του διαβόητου Νόμου περί μειονοτήτων και προστασίας τους, εντείνει τους φόβους ότι το ζήτημα του γηγενούς Ελληνισμού στις πατρογονικές τους εστίες τοποθετείται πλέον σ ένα πλαίσιο κλασικής αντιμετώπισης των μειονοτικών ομάδων στην Ευρώπη ή άλλα σημεία του κόσμου.
Τα πράγματα όμως στην ιστορική τους διάσταση και την πραγματικότητα δεν έχουν έτσι. Σ’ αυτό θα πρέπει ιδιαίτερα να προσέξει η ηγεσία της ΕΕΜ και να τοποθετήσει το ζήτημα ακριβώς όπως ιστορικά έχει και όπως όντως θα προκύψει η αναγκαία και πιο αποτελεσματική πολιτική προστασίας και μακροπρόθεσμης αρωγής της.
Αναφορές απροσδιόριστου περιεχομένου όπως αυτές του Πρωθυπουργού της Ελλάδας αναφερόμενος πρόσφατα σε γενικό και ασαφές προφορικό λόγο ότι είναι βέβαια και τα ζητήματα της Ελληνικής μειονότητας που συζητούνται στις διμερείς επαφές με τα Τίρανα πρέπει να εντείνει τις ανησυχίες παρά να καθησυχάσει.
Πρόκειται για θέση που βολεύει πρόσκαιρα πάντα, την Αθήνα στο να παραπέμψει το θέμα στο γενικό πεδίο των ανθρωπίνων και μειονοτικών δικαιωμάτων και στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης της Αλβανίας με την ΕΕ για την έναρξη ενταξιακών διαδικασιών. Μοιάζει μάλιστα και με αναγωγή σε διεθνή θέμα και εκκρεμές ζήτημα. Δεν είναι όμως τέτοιο. Είναι κάτι που ιδιαίτερα βολεύει και τα Τίρανα που στα πλαίσια συνολικής νομοθεσίας και μηδενικής πράξης για τις υπόλοιπες οκτώ μειονοτικές πληθυσμιακές ομάδες θα χειρίζεται και την ΕΕΜ.
Όντως είναι κάτι που εντέχνως κατεργάζονται και άλλα κέντρα. Θα καταστεί η ΕΕΜ από μία ενεργή και ζωντανή οντότητα σε ένα είδος προς συντήρηση με ειδικό πολιτισμικό ενδιαφέρον ως αντικείμενο για ΜΚΟ και σε μια προσέγγιση που ειδικά τις ενδιαφέρει.
Αυτό πρέπει να αποτραπεί όχι διότι αναζητά κανείς εστία προστριβής στις σχέσεις των Αθηνών με τα Τίρανα, αλλά διότι ελλοχεύουν βάσιμοι φόβοι ότι όσο το ζήτημα θα φεύγει απ’ αυτή τη βάση της στενής παρακολούθησης, της συνδρομής και αρωγής τόσο θα τίθεται εν αμφιβόλω η προοπτική της ζωντανής παρουσίας του Ελληνισμού στη Β. Ήπειρο. Εξ άλλου η ιστορική κατοχύρωση της ΕΕΜ σ’ αυτή τη βάση κινήθηκε και όχι τόσο στο ασαφές και δυσερμήνευτο πλαίσιο του ΟΑΣΕ ή του Συμβουλίου της Ευρώπης στη μετακομουνιστική Ευρώπη.
Και εφόσον ο λόγος για την αρωγή απ’ την Αθήνα δεν είναι μόνο ζητήματα παροχής της υπηκοότητας άλλα σχετικά με την απόκτηση δικαιωμάτων και παροχών για τους Βόρειοηπειρώτες στην Ελλάδα. Είναι προφανώς σπουδαίας σημασίας. Ωστόσο ο λόγος εδώ είναι για την πολιτική υποστήριξη και για να παραμείνει στην ουσιαστική αυτή έδραση το ζήτημα της ΕΕΜ ως ένα θέμα υψίστης προτεραιότητας για την Αθήνα. Δεν αρκεί τούτο να ομολογείται προφορικά που εσχάτως και τούτο λείπει. Έχει ανάγκη από ενέργειες εμπέδωσης.
Η ΕΕΜ και η πολιτική της εκπροσώπηση στο βαθμό που υφίσταται και λειτουργεί (είναι κι αυτό μια διάσταση της πολιτικής κηδεμονίας (όχι με την αρνητική έννοια ή να εκληφθεί ως πατρονάρισμα) θα πρέπει να επιμείνει ιδιαίτερα στο ζήτημα της ιστορικής της κατοχύρωσης και του ρόλου εγγύησης τον οποίο δικαιούται βάση αυτής να έχει το εθνικό κέντρο. Το οποίο επί το πλείστον δεν έχει κανένα λόγο να το αποποιηθεί. Εάν το πράξει αυτό για να επισπεύσει διακοπές κλείνοντας το φάκελο στην ουσία θα έχει επισπεύσει τη διάλυση της ΕΕΜ ως συγκροτημένη συνείδηση και κοινωνική δράση και θα την καταστήσει οργανισμό πολιτιστικού και γλωσσικού ενδιαφέροντος.
Αυτό πρέπει να αποτραπεί και η έμφαση στην ιστορική κατοχύρωση δεν εξαιρεί, απεναντίας ενισχύει την αναφορά στη διεθνή πρακτική, τα κείμενα και τις συμβάσεις.
