Σταύρος Λυγερός
Ένταση ναι, θερμό επεισόδιο όχι. Αυτή η φράση συνοψίζει την απάντηση στο ερώτημα πού οδηγούν οι τουρκικές προκλήσεις των τελευταίων ημερών, οι οποίες είναι αντίδραση στο πρόγραμμα της Λευκωσίας να αξιοποιήσει τα ενδεχόμενα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ. Προφανώς, για να προκύψει θερμό επεισόδιο πρέπει να αντιπαρατίθενται δύο δυνάμεις. Στην περίπτωσή μας, στρατιωτικά υφίσταται μόνο η Τουρκία. Η αδύναμη Κυπριακή Δημοκρατία δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της Άγκυρας σ’ αυτό το πεδίο. Γι’ αυτό και κινείται αποκλειστικά στο διπλωματικό επίπεδο.
Η έξοδος του σκάφους Μπαρμπαρός (προς τιμή του πειρατή και αργότερα Οθωμανού ναυάρχου του 16ου αιώνα Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα) για πιθανές έρευνες σε τμήματα της ελληνικής και κυπριακής υφαλοκρηπίδας έχει ανεβάσει τη θερμοκρασία. Η Άγκυρα προσπάθησε να εμφανίσει σαν παρενόχληση την παρακολούθηση του τουρκικού σκάφους από τη φρεγάτα «Νικηφόρος Φωκάς» για να δημιουργήσει κλίμα έντασης. Ταυτοχρόνως, επανέφερε στο προσκήνιο τις αξιώσεις της για μοίρασμα του ενεργειακού πλούτου που έχει ανακαλυφθεί και θα ανακαλυφθεί στην κυπριακή ΑΟΖ.
Η νευρικότητα της Άγκυρας προκύπτει από το γεγονός ότι δεν μπορεί να κάνει με την επικείμενη γεώτρηση της ExxonMobil στο οικόπεδο 10, ό,τι είχε πράξει για να εμποδίσει τη γεώτρηση της ιταλικής ΕΝΙ τον Φεβρουάριο του 2018 στο οικόπεδο 3. Με άλλα λόγια, δεν μπορεί να κάνει πράξη την επίσημη δήλωσή της, που περιέχεται σε επιστολή της προς τη Γραμματεία του ΟΗΕ, ότι δεν θα επιτρέψει σε ξένες εταιρείες να πραγματοποιήσουν μη εξουσιοδοτημένες έρευνες υδρογονανθράκων και δραστηριότητες εξόρυξης σ’ αυτό που η ίδια θεωρεί τουρκική υφαλοκρηπίδα.
Για μία ακόμα φορά, λοιπόν, όπως συνηθίζει, εξέδωσε NAVTEX για σεισμικές έρευνες του Μπαρμπαρός και δεν αποκλείεται, όπως είχε κάνει στο παρελθόν, να εκδώσει και άλλη για ναυτικές ασκήσεις στα δυτικά της Κύπρου, όπως και στην περιοχή του Καστελορίζου. Τίποτα από αυτά, ωστόσο, δεν είναι σε θέση να εμποδίσουν την επικείμενη γεώτρηση της ExxonMobil στο οικόπεδο 10 και τη γεώτρηση που προγραμματίζει η γαλλική Total στο οικόπεδο 6 το αργότερο στις αρχές του 2019.
To Μπαρμπαρός σε δράση
Οι Τούρκοι, λοιπόν, το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι επίδειξη δύναμης, παράνομες σεισμικές έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ και την προγραμματισμένη για τις 29 Οκτωβρίου γεώτρηση από τον «Πορθητή» σε τουρκική υφαλοκρηπίδα, στα ανοικτά των νότιων παραλίων της Τουρκίας. Η Άγκυρα, άλλωστε, έχει επανειλημμένως στείλει το Μπαρμπαρός για παράνομες έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ. Αυτές, όμως, δεν δημιουργούν τετελεσμένο.
Η Τουρκία συνειδητοποιεί ότι σταδιακά αλλά σταθερά, η Κυπριακή Δημοκρατία προωθεί επιτυχώς το πρόγραμμά της για την αξιοποίηση των πιθανολογούμενων κοιτασμάτων στο τμήμα της ΑΟΖ της που βρίσκεται νότια της Μεγαλονήσου. Δικαιολογημένα θεωρεί πως εάν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις πως εκεί υπάρχουν μεγάλα κοιτάσματα, η Κυπριακή Δημοκρατία θα ενταχθεί στον ενεργειακό χάρτη και θα μετατραπεί σε σημαντικό παίκτη.
Το γεγονός αυτό θα έχει δύο συνέπειες:
Πρώτον, θα αναβαθμίσει δραστικά τη γεωοικονομική και κατ’ επέκτασιν και τη γεωπολιτική θέση της, με αποτέλεσμα να την καταστήσει πολύ λιγότερο ευάλωτη στις τουρκικές πιέσεις. Δεύτερον, θα ενισχύσει τη διαπραγματευτική θέση της Λευκωσίας στις συνομιλίες για τη λύση του Κυπριακού.
Έπεσε στο κενό
Για να αποτρέψει ακριβώς μία τέτοια εξέλιξη, η Άγκυρα καταφεύγει στην έμμεση απειλή άσκησης στρατιωτικής βίας. Η προσπάθειά της, όμως, να τορπιλίσει τις συμφωνίες της Λευκωσίας με τις μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες και να “γκριζάρει” την κυπριακή ΑΟΖ έχει πέσει στο κενό. Απέναντι στην Άγκυρα δεν είναι απλώς το διεθνές δίκαιο και η αμυντικά αδύναμη Κυπριακή Δημοκρατία.
Από τη στιγμή που η Λευκωσία κατάφερε και ενέπλεξε πετρελαϊκές εταιρείες-κολοσσούς, ο Ερντογάν έχει απέναντί του κι αυτές τις εταιρείες και τα κράτη που βρίσκονται πίσω τους. Λόγω, μάλιστα, και των προβληματικών αμερικανοτουρκικών σχέσεων, καταλαβαίνει πως δεν έχει περιθώρια να εμποδίσει αύριο την ExxonMobil και μεθαύριο την Total.
Στη χειρότερη περίπτωση το τουρκικό γεωτρύπανο θα τρυπήσει εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Με άλλα λόγια, αντί να είναι οι Τούρκοι που θα δράσουν επιθετικά για να εμποδίσουν το κυπριακό ενεργειακό πρόγραμμα, να δημιουργήσουν τετελεσμένο, πετώντας το μπαλάκι στην Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία θα πρέπει με κάποιον τρόπο να αντιδράσει.
Υπενθυμίζουμε, πάντως, πως στην επιστολή που είχε καταθέσει ο Τούρκος μόνιμος αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ Σινιρλίογλου είχε χαρακτηρίσει τουρκική υφαλοκρηπίδα μόνο ένα τμήμα του οικοπέδου 6, κοντά στην περιοχή που –θεωρητικά– γειτνιάζουν οι θαλάσσιες ζώνες της Κυπριακής Δημοκρατίας, της Αιγύπτου, της Τουρκίας και της Ελλάδας. Είναι η ίδια περιοχή, την οποία η Άγκυρα δέσμευσε με NAVTEX για τη διεξαγωγή σεισμικών ερευνών. Με άλλα λόγια, είχε αποφύγει να προβάλει τον ίδιο ισχυρισμό για τα υπόλοιπα οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ, γεγονός που έχει την πολιτική και νομική σημασία του.
Slpress.gr
