Μέρες που είναι καθώς πλησιάζει η 28η Οκτωβρίου του ιστορικού ΟΧΙ, η αναφορά σε δύο φωτογραφίες απ’ το Μέτωπο τότε του ενδόξου Έπους των Ελλήνων κατά του Ιταλικού φασισμού, παρουσιάζει ακόμη ένα ενδιαφέρον.

Η μία έχει στο επίκεντρο τον μεγάλο Έλληνα λογοτέχνη, Νικηφόρο Βρεττάκο, τέσσερεις φορές υποψήφιο για το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ήταν συνεπής στην κλήση να υπηρετήσει την Πατρίδα και αξίες στις οποίες πίστευε όπως μαρτυρά το όλο ποιητικό του έργο: την ελευθερία και το σεβασμό στην αξιοπρέπεια των λαών. Κινδύνευσε μάλιστα να σκοτωθεί στα Στενά της Κλεισούρας.

Στη φωτογραφία είναι με άδεια αναρωτική στην Πρεμετή, τον Μάρτιο 1941.

Στο φόντο της φωτογραφίας ο Ιερός Ναός των Εισοδίων της Παναγίας στο Παζάρι της Πρεμετής. Αυτός την ύπαρξη του οποίου ακόμη ορισμένοι φανατικοί αμφισβητούν. Προφανώς η φωτογραφία αυτή του Βρεττάκου δεν είναι επεξεργασμένη στο ρετούς και το μοντάζ. Είναι μια μαρτυρία ζωντανή.

Η άλλη είναι μια ασπρόμαυρη φωτογραφία απ’ τις πολλές που έκανε στο Μέτωπο για λογαριασμό του Γενικού Επιτελείου η μεγάλη Ελληνίδα φωτογράφος Μαρία Χρουσάκη. Σκηνή συνηθισμένη διαρκούντος του πολέμου: έλληνες στρατιώτες έχουν αιχμαλωτίσει ιταλούς κάπου δίπλα στον Αώο ποταμό, τη Βιόσα, κοντά με το Τεπελένι εκεί που συναντά το Δρίνο…

Στο βάθος όμως ξεκάθαρα προβάλει ένα ακόμη Μοναστήρι, η Κοίμηση της Θεοτόκου στα Ντραγκότι. Και αυτό υπό αμφισβήτηση. Με την ίδια εμμονή όπως και την Παναγία στην Πρεμετή οι κρατικές αρχές αρνούνται να τα παραδώσουν στην Εκκλησία και συνεχίζουν να τα χρησιμοποιούν για δικούς τους σκοπούς.

Δίπλα στο δρόμο το Μοναστήρι αυτό λειτούργησε στο παρελθόν ως στρατιωτική μονάδα ειδικού τάγματος του στρατού και στη συνέχεια των μονάδων καταστολής της αστυνομίας και μέχρι πρόσφατα ως χώρος αποθήκευσης διαλυμένων ή κατασχεμένων οχημάτων…