Την σύγχυση και το διχασμό που επικρατεί σε επιστημονικούς κύκλους και στη διοίκηση της Αλβανίας αναφορικά με την ιστορική διαδρομή του τόπου, καταδεικνύει και το περιεχόμενο των επεξηγηματικών πινακίδων που με αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού και υπηρεσιών του τοποθετούνται σε διάφορα μνημεία. Πρόκειται για στοιχεία, Ναοί και Μοναστήρια, της Ορθόδοξης πνευματικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.
Τα κείμενα διαφόρων πινακίδων που εν καιρώ τοποθετούνται το μόνο που δεν προσφέρουν στον επισκέπτη είναι η ενημέρωση για τα τεχνικά στοιχεία και άλλα αντικειμενικά τεκμήρια των μνημείων που προσπαθούν να ερμηνεύσουν και ενημερώσουν. Απεναντίας περιέχουν περισσότερο ιστορικές αναφορές γραμμένες όμως με τρόπο που παραπλανούν και νοθεύουν στην ουσία την ιστορική αλήθεια.
Πρόκειται για ακόμη ένα τερτίπι της προπαγανδιστικής προσέγγισης της αρχαιολογίας και της ιστορίας με απώτερο στόχο τη χρήση της στην επίτευξη στρεβλών εντυπώσεων και εμπέδωσης του εθνικού ιδεολογήματος που επιδιώκουν απ’ την ίδρυση αλβανικού κινήματος και ειδικά με την ίδρυση του αλβανικού κράτους. Βέβαια για τον διαβασμένο επισκέπτη ή τους ειδικούς του χώρου να φαίνονται γελοία. Για τον τυχαίο όμως ξένο ενδιαφερόμενο, τον τουρίστα με πολιτιστικά ή θρησκευτικά ενδιαφέροντα, ειδικά όμως του ντόπιους που περισσότερο στοχεύει η προπαγάνδα, δημιουργεί όχι μόνο εντυπώσεις. Εμπεδώνει λάθος συμπεράσματα τα οποία στη συνέχεια επηρεάζουν κοινωνικές συμπεριφορές.
Παρουσιάζουμε τρεις τουλάχιστον τέτοιες πινακίδες του Υπουργείου Πολιτισμού και των υπηρεσιών του για την προαγωγή και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, πολύ ενδεικτικές των στρεβλώσεων που περιέχουν και που προσβάλουν την ίδια την υπόσταση των πνευματικών αυτών μνημείων της εγχώριας ελληνικής και Ορθόδοξης κοινότητας.
Στο Ναό του Αγίου Νικολάου, το μόνο δομικό στοιχείο που διασώζεται από την άλλοτε Μονή στον Κόλπο του Πανόρμου (Παλέρμο) στη Χιμάρα η εξαπάτηση που επιδιώκουν δεν είναι μόνο εξόφθαλμη. Είναι επικίνδυνη αλλά συνάδει με τις αντιλήψεις και τις σκοπιμότητες της αλβανικής διοίκησης που τις είδαμε ακόμη πιο ξεκάθαρα στην περίπτωση του Αγίου Αθανασίου στους Δρυμάδες. Παίρνει απόσπασμα από ιστορική τεκμηρίωση των υπηρεσιών της Ορθοδόξου Εκκλησίας για το Μοναστήρι και στην μετάφραση του κειμένου στην Αγγλική επιχειρεί την προβοκάτσια: ενώ στο πρωτότυπο ελληνικό και αλβανικό κείμενο η αναφορά μιλάει για το καθολικό της Μονής (το ιερό ναό δηλαδή του μοναστικού συγκροτήματος) στα αγγλικά αποδίδεται ως απόδειξη του «Καθολικού Ναού», πολύ κοντά στο Καθολική Εκκλησία, με ότι αυτό συνεπάγεται. Δεν είναι τυχαίο λάθος!
Τούτο δεδομένου ότι και στην Βυζαντινή Μονή του Αγίου Νικολάου στο Μεσοπόταμο η πρόκληση επαναλαμβάνεται με τρόπο πολύ πιο οξύ. Στην πινακίδα που έχει τοποθετηθεί επί της εισόδου της περίφραξης «ενημερώνεται» κανείς ότι ο Ναό του Μοναστηριού είχε εξ αρχής θεμελιωθεί με δύο Αγίες Τράπεζες… μία για τους Ορθοδόξους και μία για τους Καθολικούς!!! Προφανώς πρόκειται για μια εξαπάτηση χωρίς αιδώ. Δισυπόστατοι ναοί, και μάλιστα και περισσότερο με προστιθέμενα παρεκκλήσια να τιμώνται διαφορετικοί άγιοι ή άλλα γεγονότα της Εκκλησίας, είναι ένα σύνηθες φαινόμενο στον Ορθόδοξο κόσμο ανά τους αιώνες. Ωστόσο περίπτωση τέτοια που προσπαθεί να μας πείσει η προπαγανδιστική ιστοριογραφία και αρχαιολογική «επιστήμη» στην Αλβανία δεν μας προσφέρει αντίστοιχη η βιβλιογραφία. Πρόκειται για αλβανική μοναδικότητα!!!
Αντίστοιχη μοναδικότητα και η προσέγγιση που προσφέρει η «ενημερωτική» πινακίδα στο κέντρο των Αγίων Σαράντα. Είναι μάλιστα μια θεωρία των τελευταίων 20 χρόνων όπου στην Αλβανία έχει έντονα αναπτυχθεί η Εβραιολαγνία. Στα ευρήματα λοιπόν του συγκροτήματος της αρχαίας βασιλικής της πόλης του Ογχιάσμου, έδρα μάλιστα επισκόπου και μιας εκ των πολλών που ήρθαν στο φως από εργασίες τις προηγούμενες δεκαετίες, έχει αυθαίρετα τοποθετηθεί το αφήγημα ότι πριν γίνει Χριστιανικό Ναός το κτίσμα εξυπηρετούσε ως Συναγωγή Εβραίων!!!
Βέβαια η υπόθεση για κάτι τέτοιο είναι εντελώς αίολη και στηρίζεται σε μια απολύτως πρόχειρη αναπαράσταση μοτίβου στο ψηφιδωτό του δαπέδου της Βασιλικής, όπου πιθανολογούν να παρουσιάζει την επτάφωτο λυχνία. Έστω κι έτσι δεν σημαίνει πολλά δεδομένου ότι μοτίβα της Παλαιάς Διαθήκης υιοθετούνται στους ορθόδοξους ναούς ειδικά τους πρώτους αιώνες αλλά και στη συνέχεια. Βέβαια μια δικαιολογία της επίσημης κρατικής προπαγάνδας είναι ότι στοχεύουν την προσέλκυση τουριστικού ενδιαφέροντος και ρεύματος Εβραίων επισκεπτών αλλά είναι μια τόσο πρόχειρη και κουτοπόνηρη δικαιολογία.
Αναπαράσταση του ψηφιδωτού με βάση τα τμήματα που διασώζονται από Έλληνες αρχαιολόγους προσφέρουν εντελώς διαφορετική εικόνα.
Θα μπορούσε κανείς να συνεχίσει την ανάλυση δεκάδων άλλων πινακίδων αλλά δεν είναι ανάγκη να πιείς όλο το βαρέλι για να κρίνεις το κρασί…
