Οι εξελίξεις εξομάλυνσης των σχέσεων της Αλβανίας με την Ελλάδα μετά την επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών κ. Νίκου Δένδια στα Τίρανα, ενοχλεί την Άγκυρα, όπως προκύπτει και απ’ το κείμενο πολιτικής ανάλυσης τουρκικής ιστοσελίδα. Καθόλου τυχαίο εξ άλλου ότι φιλοξενείται και σε αλβανικά ΜΜΕ σε μετάφραση.

Προφανώς η ανάλυση αποτελεί αντιπολίτευση στον Ερντογάν από τούρκους αναλυτές, ωστόσο όμως αποδεικνύει τους τρόπους που εκείνος χρησιμοποιεί ώστε να ελέγξει τις πολιτικές επιλογές των ηγετών των αλβανών στην Βαλκανική. Για δώρα, όπως, ιδιωτικά τζετ και τζαμιά κάνει λόγο το δημοσίευμα που εν τούτοις όμως δεν αποδίδουν δεδομένου ότι οι λαοί της περιοχής διαβλέπουν στην ένταξη τους στην ΕΕ.

Εξ άλλου από την έλξη αυτή των ενταξιακών διαδικασιών δημιουργείται και νέα πραγματικότητα στις ελληνοαλβανικές σχέσεις, παρά την αντίθετη θέληση των Ράμα και Ερντοάν. Δεν είναι προφανώς εύκολο σε μεγάλα ζητήματα όπως η σταθερότητα στην Μεσόγειο, η εφαρμογή των ευρωπαϊκών πολιτικών στην περιοχή των Βαλκανίων, να απορριφθούν απ’ τον Ράμα όσο τυχοδιώκτης και να είναι.

Στη συνέχεια το κείμενο σε μετάφραση απ’ την αλβανική:

«fenikspolitik.org©Përktheu Lapsi.al

Τα δώρα του Ερντοάν για τους ηγέτες της Βαλκανικής δεν αξίζουν όταν ο λόγος είναι για την εξωτερική πολιτική

Το 2018, ο Εμίρης του Κατά, Σεΐχης Ταμίμ μπιν Ηαμάντ Αλ Θάνι δώρησε στον Πρόεδρο Ρετσέπ Ταϊπ Ερντοάν ένα Boing 747-8. Τα μέσα ενημέρωσης έγραψαν ότι γίνεται λόγος για το μεγαλύτερο και ακριβότερο ιδιωτικό τζετ στον κόσμο, αξίας πλέον των 400 εκατομμυρίων Δολαρίων. Σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο TRT η δωρεά αποτελούσε σύμβολο της «ειδικής αγάπης του Αλ Θανί για τον Ερντοάν. Ενάμιση χρόνο αργότερα, το TC-ANA, ένα αεροσκάφος VIP, αξίας 90 εκατομμυρίων Δολαρίων, μέρος του στόλου του Προέδρου Ερντοάν, παραχωρήθηκε στην αλβανική κυβέρνηση, πολύ πιθανό ως ένα σύμβολο της «ειδικής αγάπης» του Ερντοάν για τον Αλβανό Πρωθυπουργό Έντι Ράμα.

Πρόκειται για το δεύτερο ουσιαστικό δώρο που δίνεται στον Ράμα από τον Ερντοάν, που διαδέχεται το Τζαμί στο Ναμασκιά, οι τέσσερεις μιναρέδες του οποίου ανυψώνονται στην είσοδο της Βουλής της Αλβανίας, είναι το μεγαλύτερο, αλλά δεν είναι το μοναδικό τζαμί που η Τουρκία χρηματοδοτεί στη Βαλκανική. Η ανώτερη θρησκευτική αρχή, Divani, τη στιγμή αυτή κτίζει ένα τεράστιο τζαμί στην Πρίστινα. Το σχέδιο αυτό έχει χωρίσει στα δύο τους Κοσοβάρους που αντιπαρατίθενται για τις πηγές χρηματοδότησης και για τους λόγους του τι χρειάζεται ένας υπερβολικός χώρος για προσευχή.
Η διπλωματία των τζαμιών, όπως θα μπορούσε να αποκαλεστεί, χρησιμοποιείται απ’ τον Ερντοάν στη Μέση Ανατολή, την Αφρική και τα τελευταία χρόνια στη Βαλκανική. Αλλά, φαίνεται πως τώρα που η διπλωματία των τζαμιών πλησιάζει το τέλος της, έχει αλλάξει εστίαση περνώντας στη διπλωματία των αεροσκαφών (χρηματοδοτούμενη όμως απ’ το κράτος). Παρόλο που συμβολικές, οι χειρονομίες αυτές συνδέονται με την ανταπόδοση που η Τουρκία αναμένει απ’ τις χώρες που δέχονται τα «δώρα» τούτα. Με άλλα λόγια, χρησιμοποιούνται τα μέσα αυτά, για να εξομαλύνουν τις πολιτικές διαφορές με τους αποδέκτες (των δώρων) και για να λάβουν την έγκριση των κυβερνήσεων, τα στρατηγικά συμφέροντα των οποίων μπορεί να είναι αντίθετα με αυτά της Τουρκίας. Με το διάβα του χρόνου, φαίνεται ότι οι νεωτεριστικές αυτές προσεγγίσεις της δημόσιας διπλωματίας έχουν αποτύχει ως μέσα εξωτερικής πολιτικής που στόχο έχουν να επηρεάζουν στη Βαλκανική.
Τότε, ποια θα ήταν τα συμπεράσματα αυτών των προσπαθειών εκατομμυρίων δολαρίων για να ασκήσουν «την ίπια ισχύ» της Τουρκίας;

Τέλος, το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας εξέφρασε την απογοήτευση του για την απόφαση του Κοσσόβου ώστε να αναγνωρίσει το Ισραήλ και να εγκαταστήσει την Πρεσβεία του στα Ιεροσόλυμα.

Η Άγκυρα παρέμεινε σιωπηρή για την στήριξη που τα Τίρανα άρθρωσαν «για το κυρίαρχο και αναλλοίωτο» να επεκταθεί στη θάλασσα από 6 στα 12 μίλια στο Ιόνιο Πέλαγος, και τούτο ανεξάρτητα απ’ την επίσημη διακυριγμένη θέση της Τουρκίας ότι κάθε τέτοια επέκταση αποτελεί «αιτία πολέμου», αναφέρει η ανάλυση. Τα πλούσια δώρα του Ερντοάν «δεν είχαν και τόσο βαρύτητα όση εκείνος περίμενε».

Σε περιόδους κανονικότητας, ή καλύτερα, σε μια κανονική χώρα, η πειθαρχία στην εξωτερική πολιτική οικοδομείται πάνω σε θεσμικές βάσεις και μακροπρόθεσμη αμοιβαία εμπιστοσύνη. Ενώ η Τουρκία στοχεύει καλή τη πίστη μέσω ανόητων δώρων ή χειρονομιών. ως παράδειγμα του σοκ της Τουρκίας σε σχέση με τις τελευταίες εξελίξεις, είναι η σιωπή τάφου για τη δήλωση της Αλβανίας για τα δικαιώματα της Ελλάδας στη θάλασσα ή η απογοήτευση που εξέφρασε για την αναγνώριση του Ισραήλ από το Κοσσυφοπέδιο που στην ουσία αποτελεί απαράλλακτο κυριαρχικό δικαίωμα του», δεδομένου ότι η Τουρκία υπήρξε απ’ τις πρώτες χώρες αναγνώρισε την κυριαρχία του Κοσσόβου.

Αυτοαπομονωμένος, ως αποτέλεσμα μια επιθετικής εξωτερικής πολιτικής και εφόσον επιχειρήσει μέσω εκείνου που ο Πολιτικός Σύμβουλος του Ερντοάν, Ιμπραϊμ Καλίν, περιγράφει ως «πολύτιμη μοναξιά», η Τουρκία καταβάλει προσπάθειες να βρει κάποιο σύμμαχο. Είναι όμως γεγονός, ότι η Τουρκία του Ερντοάν δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως ένα εταίρος για τις χώρες της Βαλκανικής που θέλουν να σταθεροποιήσουν τις δημοκρατίες τους, να ενδυναμώσουν την Ευρω-Ατλαντική ολοκλήρωση, να ενδυναμώσουν το σεβασμό για τα ανθρώπινα δικαιώματα και να αναπτύξουν την προσβασιμότητα στις διεθνείς αγορές.

Με τούτο το όραμα υπόψη, είναι αυτονόητο γιατί η Αλβανία, παραδείγματος χάρη, θα επέλεγε να είναι στην πλευρά της Ελλάδας, ως μία χώρα μέλος της ΕΕ, που έχει σταθεροποιήσει τις σχέσεις της με τις γειτονικές χώρες στη Βαλκανική, έναντι της Τουρκίας, όταν η υπόθεση έρχεται στις αυξανόμενες εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Τα Τίρανα, τα Σκόπια και η Πρίστινα αναμένουν καλά νέα απ’ τους προθάλαμους της ΕΕ για τα επιτεύγματα τους στη δημοκρατία. Η Άγκυρα δεν θέλει να ξέρει για την κυριαρχία του νόμου εκεί όπου κτίζει τα τζαμιά, διοργανώνει εκδηλώσεις μαζικών περιτομών ή όταν δωρίζει αεροσκάφη VIP. Όταν οι ισλαμικοί γραφειοκράτες κοροϊδεύουν με τα προβλήματα της δημοκρατίας, οι γραφειοκράτες των Βρυξελών επιβλέπουν από κοντά και απορρίπτουν διαρκώς.

Σου θυμίζει τούτη η κατάσταση μια γνωστή ρήση που τυχαίνει να ακούς συχνά στα Τίρανα: «Ο Ερντοάν νομίζει ότι κτίζοντας τσαμιά, θα υποχρεώσει τα Βαλκάνια να κάνουν ότι εκείνος θέλει. Η αλήθεια είναι ότι η κατεύθυνση που παίρνει η Βαλκανική είναι η Ευρώπη στη Δύση. Η κατεύθυνση της Τουρκίας είναι η Ρωσία στην Ανατολή. Ο άνθρωπος που πορεύεται αντίθετα δεν μπορεί να καθοδηγήσει τον άνθρωπο που περπατάει ορθά».