Η Εθνική Ελληνική Κοινότητα στην Αλβανία καθ όλη την περίοδο απ’ την πτώση του κομουνισμού έχει επιδείξει πολιτική συμπεριφορά που αν μη τι άλλο ήταν ανιχνευτής των εξελίξεων. Ως εκ τούτου μάλιστα η συμβολή της στην επίλυση κρίσιμων καταστάσεων είναι δυσανάλογη της στατιστικής λογικής και των δημογραφικών μεγεθών.
Αυτό έγκειται στο γεγονός ότι φύσει οι μειονότητες, άλλο τόσο μια συγκροτημένη Ελληνική γηγενή κοινότητα, είναι πολύ πιο ευαίσθητη σε ότι αφορά την ποιότητα και το επίπεδο της δημοκρατίας, της λειτουργικότητας του κράτους δικαίου, της ισονομίας και ισοπολιτείας. Και αντιστρόφως κυβερνήσεις, καθεστώτα ή πολιτικές δυνάμεις που διακατέχονται από νοοτροπία και πρακτική αυταρχισμού και καταστρατήγησης του παιγνίου των συμβιβασμών στοχεύουν νωρίς στην καθυπόταξη των ομάδων εθνικών ή θρησκευτικών μειονοτήτων.
Η Εθνική Ελληνική Μειονότητα επέδειξε τη δική της αντίσταση σε τέτοια φαινόμενα και στις αδυναμίες της δημοκρατίας στην εύθραυστη περίοδο μετά την πτώση του κομουνισμού. Εξ άλλου εκ των υστέρων αποδεικνύεται ότι η αντίθεση και ο αγώνας της για συγκεκριμένα ζητήματα αποδείχθηκε ευεργετική για το σύνολο της αλβανικής κοινωνίας και την εξυγίανση της κατάστασης.
Στιγμές όπως το 1994 όταν με ένα δημοψήφισμα για την έγκριση συντάγματος επιχειρούνταν στην ουσία να καταστρατηγηθεί ο πολυκομματικός κοινοβουλευτισμός και επί το πλείστον να καθυποταχτεί η Ορθόδοξος Εκκλησία, η αρνητική ψήφος των ελληνικής καταγωγής και συνείδησης πολιτών υπήρξε ο κρίσιμος παράγοντας απόρριψης του. Τω 1997 επίσης υπήρξε ορθή η στάση που τήρησε ο Ελληνισμός όπως και στην περίπτωση εκλογικών αναμετρήσεων για τις τοπικές εκλογές το 2000 και 2003, με αιχμή του δόρατος ίσως τη Χιμάρα. Στην ουσία κι ενώ τα ΜΜΕ και όλη η κυβερνητική προπαγάνδα αλλού εστίαζε η ΕΕΜ αγωνίζονταν για ουσιαστική ανεξαρτησία των θεσμών της τοπικής εξουσίας. Εκ των υστέρων και πάλι πρόκειται για συμβολή για το σύνολο της κοινωνίας. Το 2005 η κυβερνητική αλλαγή που κρίνονταν ιστορική ανάγκη για να γίνουν κάποιες μεταρρυθμίσεις που θα έδιναν πνοή στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας είχε την στήριξη και την ανάλογη συμβολή της ΕΕΜ. Θα μπορούσε να συνεχίσει κανείς με πολλές άλλες περιπτώσεις εάν σκοπός θα ήταν η ιστορία. Αλλά δεν είναι.
Όλα τούτα προφανώς υπό το πρίσμα της πολιτικής αντίληψης της ΟΜΟΝΟΙΑΣ και με την δραστηριότητα υλοποίησης του ΚΕΑΔ – Κόμμα Ένωση για Ανθρώπινα Δικαιώματα. Ποτέ δεν ήταν εύκολη υπόθεση.
Ωστόσο και επειδή κινούνταν στην σωστή κατεύθυνση για το όφελος της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας αυτού κάθ εαυτού, της Αλβανίας κατ επέκταση, των Ελληνο-Αλβανικών σχέσεων κ.α. είχαν και την στήριξη της Αθήνας. Για όσους ενδιαφέρονται μπορεί να αναζητήσουν και βρουν πόσο καθοριστικός υπήρξε ο ρόλος της Ελλάδας και σε ζητήματα εσωτερικής πολιτικής της Αλβανίας.
Χωρίς ποτέ να υποπέσει στο σφάλμα της επέμβασης, αλλά τηρώντας πάντα το μέτρο των γενικών κατευθύνσεων για την ενδυνάμωση της θεσμικής θωράκισης της δημοκρατίας, του κοινοβουλευτισμού, της ανεξαρτησίας των θεσμών κι εξουσιών.
Υπό το πρίσμα τούτο γεννούνται ερωτήματα για τις έτσι κι αλλιώς υπό πολύ δύσκολες συνθήκες εκλογές της 25ης Απριλίου. Ενώ ο Ράμα και η Σοσιαλιστική Κυβέρνηση του έχει κυριολεκτικά παραδοθεί στην Τουρκία και τις βουλές του Ερντογάν, υπάρχει μια περίεργη αδράνεια στην αντίδραση.
Ενδεχομένως στις 26 Απριλίου να είμαστε εκτεθειμένοι στην ιστορία ως κοινότητα.
